S         

1 EN 2 SAMUEL (BYBELBOEKE). Samuel* was nie die skrywer van die twee Samuelboeke nie en hy is ook nie die hoofkarakter daarin nie. 1 Samuel begin wel met sy ma, Hanna*, se hartseer oor haar kinderloosheid. By die heiligdom in Silo* smeek sy vir ’n kind. Die priester Eli* verseker haar dat haar gebed… Lees Meer »

SAAIMAN, WILLEM ### LEMMA WORD GESKRYF

SAAMWOON. Die term “saamwoon” sou bloot “gemeenskaplike akkommodasie” kon beteken, maar het die betekenis verkry van ’n paartjie wat ’n woonplek deel en emosioneel en seksueel by mekaar betrokke is, dog hulle nie wetlik of in die openbaar uitsluitlik aan mekaar verbind het nie. Party paartjies woon net ’n tydjie saam, ander jare lank. Wanneer… Lees Meer »

SABBAT. In die Ou Testament* word daar ’n week van sewe dae veronderstel en Israeliete* was verplig om ná ses dae se werk op die sewende dag te rus. Die Hebreeuse* werkwoord ten grondslag van die begrip “sabbat” word met “ophou, staak” vertaal en daar is ook ’n moontlike verband met die Akkadiese* woord vir… Lees Meer »

SABBATARIËRS. Kyk by:Adventiste.

SABBATSJAAR. Streng gesproke word die begrip “Sabbatsjaar” net in Lev 25:1-7 gebruik. In hierdie jaar mag daar nie gesaai of geoes word nie. Die jaar beteken algehele rus vir die land en die “randfigure” mag dan leef van die lande (lees Lev 25:6-7). Soos die sewende dag of Sabbat*, moes die sewende jaar ook spesiaal… Lees Meer »

SACLA. Kyk by: South African Christian Leadership Assembly.

SADDUSEëRS is een van die Joodse* “partye” (Hand 5:17) in Jesus* se tyd. Ons weet minder van die Sadduseërs as van die Fariseërs*. Verskillende etimologiese verklarings word vir hierdie naam gegee. Sommige lei dit af van tsaddiq (Hebreeus* vir ’n regverdige persoon) ander van Sadok*, die hoëpriester* in Salomo* se tyd. Volgens Nuwe-Testamentiese* getuienis (bv… Lees Meer »

SADOK was een van twee priesters* (saam met Abjatar*) wat in die tyd van Dawid* in die tempel* in Jerusalem* gedien het. Omdat Abjatar ’n ander kandidaat as koning gesteun het (1 Kon 1–2), het Salomo*, Dawid se opvolger, hom uit Jerusalem verban. Sadok het daarna alleen die amp van priester* beklee. Die nakomelinge van… Lees Meer »

SAFAN is die naam van twee persone in die Ou Testament*. Hy was ’n “sekretaris” in die hofhouding van Koning Josia* (± 639–609 vC) en is veral bekend vir sy aandeel in die ontdekking van ’n boekrol in die tempel* (2 Kon 22:3-20 en 2 Kron 34:8-20). Sy seuns en kleinseuns het Jeremia* ondersteun (Jer… Lees Meer »

SAFENAT-PANEAG. Kyk by: Josef.

SAFFIER. Kyk by: Juwele en edelstene.

SAFFIRA (Aramees* vir “mooi, goed”). Saffira gee aan haar man, Ananias*, toestemming om grond te verkoop. Haar toestemming was nodig, omdat ’n man se totale eiendom die onderpand was vir die bedrag wat volgens huwelikswet by sy dood* of ná ’n egskeiding* aan die vrou* uitgekeer moes word. Om hulle geloofsgenote te beïndruk, spreek die… Lees Meer »

SAFON is die mees noordelike stad in die stamgebied van Gad* (Jos 13:27). Daar is onsekerheid presies waar dit geleë was, waarskynlik net suid van die See van Galilea*, oos van die Jordaan*. Daar is ook onsekerheid of dit dieselfde Safon is waarheen Jefta* en sy manskappe op pad was toe hulle die vlugtelinge van… Lees Meer »

SAGARIA is die naam van twee prominente mense in die Bybel. ’n Profeet* in die Ou Testament wie se profesieë in ’n gelyknamige Bybelboek opgeteken is (Kyk by: Sagaria: Bybelboek). Die pa van Johannes die Doper*, en ’n priester* uit die diensgroep van Abia; getroud met Elisabet*, ook uit die priestergeslag van Aäron* (Luk 1:5-25,… Lees Meer »

SAGARIA (BYBELBOEK) is die langste van die Boek van die Twaalf* (14 hoofstukke) en word talle kere in die Nuwe Testament* aangehaal (71 keer). Sagaria was ’n tydgenoot van Haggai* en het as jongman teruggekeer uit die ballingskap* (Esra 5:1; 6:14; Neh 12:16). Hy kom uit ’n priesterlike familie en, soos Esegiël*, kan hy as… Lees Meer »

SAGGEUS was die hoofbelastinggaarder van Jerigo* (Luk 19:1-10). Hy was ryk, maar weens sy wanpraktye gehaat en beskou as ’n dief. Op Jesus* se reis deur Jerigo ontmoet Hy Saggeus op ’n unieke manier. Saggeus se lewe verander en hy bewys dit wanneer hy belowe om die helfte van sy goed vir die armes te… Lees Meer »

SAGMOEDIGHEID is sinoniem met nederigheid* en dié twee begrippe word soms saam met mekaar gebruik. Dit beskryf die gesindheid van iemand wat nie maklik uitgetart word nie. Dit is ’n houding van gebalanseerde verdraagsaamheid* wat nie onmiddellik gereed is vir weerwraak nie, en nie uitbars in onbeheerste woede nie, ’n geaardheid wat in stilte en… Lees Meer »

SAGTE PORNOGRAFIE. Kyk by: Pornografie.

SAKALA, FOSTON ### LEMMA WORD GESKRYF.

SAKE-ETIEK. Kyk by: Besigheidsetiek.

SAKRAMENTE. Die kerk* het twee genademiddele*: die Bybel* en die sakramente. Die sakramente dien as versterking van die geloof*. Dit is die middele waardeur die Heilige Gees* in ons werk (Artikel 33 van die Nederlandse Geloofsbelydenis*). Die sakramente en die Bybel is gelykwaardig in soverre dit genademiddele is, maar die sakramente is ondergeskik aan die… Lees Meer »

SAKRAMENTE VAN INISIASIE. Kyk by: Vormsel.

SAKRAMENTELE SPIRITUALITEIT. Kyk by: Spiritualiteitsmodelle.

SALF. Om te salf, beteken letterlik om olie op iemand of iets te gooi of in te vryf. Salwing het soms gepaard gegaan met die sluiting van ’n ooreenkoms (Gen 28:18-22). Priesters* (Eks 30:30), profete* (1 Kon 19:16), plekke (Gen 28:18), die tabernakel* en toebehore (Eks 40:9-10), klere (Lev 8:30) en geëerde gaste is gesalf… Lees Meer »

SALIGMAKER (1933/53-AFRIKAANSE VERTALING), VERLOSSER, REDDER (1983-AFRIKAANSE VERTALING), VERLOSSER (2014-DIREKTE VERTALING) is ’n Griekse term (soter) wat in die antieke tyd vir belangrike mense, heersers en gode gebruik is. In die Ou Testament* word God beskryf as sy volk se Verlosser (Jes 60:16). Net God kan mense red, mense kan nie. In Hebreeus* is “verlosser” ’n… Lees Meer »

SALIGSPREKINGS. In die Ou Testament* kom saligsprekings veral in die wysheidsliteratuur* in die derde persoon voor, en dan nie in reekse nie, maar in dubbelspreuke (Ps 84:4 en volgende verse; 119:1 en volgende verse; 128:1 en volgende verse). Reekse ellende-aankondigings* kom wel voor (sien Jes 5:8-23). In profeties-apokaliptiese literatuur kom tweede persoon-aankondigings voor – die… Lees Meer »

SALMANESER is die naam van verskeie Assiriese konings. Die volgende twee is die bekendstes: Salmaneser III regeer vanaf 858–824 vC oor Assirië. In sy annale word verwys na koning Agab* (lees 1 Kon 16:29; 20:20; 22:20-21). Op die sg Swart Obelisk (Britse Museum) word Jehu* uitgebeeld in sy neergeboë houding voor dié koning. Salmaneser V… Lees Meer »

SALOMÉ is die Griekse* vorm van die Hebreeuse* Sjaloom-Tsion – die vrede/heil van Sion*. Dit was ’n populêre naam ná die vreedsame regering van die Hasmonese koningin Salomé-Aleksandra (76–67 vC). Een van Jesus* se vroulike dissipels* wat Hom in Galilea* gevolg en finansieel ondersteun het. Salomé was selfstandig, want haar naam word nie gekoppel aan… Lees Meer »

SALOMO was die seun en opvolger van Dawid* as koning van Israel*3 en Juda*3 (ongeveer 965–925 vC). Sy geboortenaam was Jedidja (Geliefde van die Here). Hierdie naam dui daarop dat hy die Dawidstroon bo sy opponente sou bestyg (1 Kon 1–11). Dawid se groot ryk het vir Salomo ’n goue regeertyd moontlik gemaak. Sy naam… Lees Meer »

SALVATION ARMY. Kyk by: Heilsleër.

SALWING. Kyk by: Salf.

SAMARITAANSE PENTATEUG is die Bybel van die Samaritane*, wat net die eerste vyf boeke van die Ou Testament* aanvaar as kanoniek*. Dit verteenwoordig die Palestynse tradisie in die oorlewering van die teks van die Ou Testament, terwyl die Masoretiese* teks die Babiloniese* tradisie verteenwoordig en die Septuaginta*, die ou Griekse* vertaling, die Egiptiese* tradisie. Die… Lees Meer »

SAMARITANE het as volksgroep ontstaan ná die val van Samaria* en die wegvoering van die Noordelike Ryk van Israel* in ballingskap* in 722 vC. Die Assiriërs* het veral die “bolaag” van die bevolking in ballingskap weggevoer, terwyl mense uit ander dele van die Assiriese Ryk weer in die noordelike gebied van Israel hervestig is. Deur… Lees Meer »

SAMELEWING EN KERK. Kyk by: Kerk en samelewing.

SAMGAR word in net twee verse in die Ou Testament* genoem: die seun van Anat*, wat 600 Filistyne met ’n sweepstok doodgeslaan het (Rig 3:31 en 5:6 in die lied van Debora*). Daar is onsekerheid of hy amptelik ’n rigter* was, en of sy optrede nie maar net verligting vir die Israeliete* gebring het in… Lees Meer »

SAMUEL (PERSOON) is ’n oorgangsfiguur van die rigterstyd in Israel* na die koningstyd. Hy is ’n legendariese priester* oor wie daar ’n hele siklus van vertellings versamel is. Die verhale is opgeneem in die boek 1 Samuel* en nou verweef met verhale oor Saul*, Israel*3 se eerste koning, en oor die vroeë geskiedenis van Dawid*…. Lees Meer »

SAN (BOESMANS) EN DIE CHRISTELIKE GELOOF. Die San is al vir duisende jare inwoners van Suidelike Afrika en kom vandag nog regoor die gebied suid van die Zambesi- en Kunenerivier voor. Hulle ekonomie was altyd gebaseer op ’n jag- en versamelaarsbestaan in groepe van 30 tot 100 mense. Hulle stapelvoedsel varieer volgens streke en sluit… Lees Meer »

SANHEDRIN. In die Nuwe Testament* het die Griekse* term synedrion, wat letterlik “om saam te sit” beteken, ’n algemene en spesifieke gebruik. In die algemeen verwys dit na plaaslike howe of rade wat sosiale orde handhaaf, belasting insamel en straf administreer (Matt 5:22; Mark 13:9). Meestal verwys dit na die hoofraad in Jerusalem* wat handel… Lees Meer »

SANHERIB is die Assiriese* koning (704–681 vC) wat by twee geleenthede sy invloed in Juda*4 laat geld het. Hy het Juda binnegeval en die land gedreig omdat Hiskia* betrokke was by ’n sameswering teen hom. Hiskia het ’n ooreenkoms met Egipte* gesluit om die Assiriese* juk af te gooi. Die Assiriese hoofadjudant word na Jerusalem*… Lees Meer »

SARA is die aartsmoeder van Israel* en vrou van Abram/Abraham*, én ook sy halfsuster. Sarai/Sara het saam met Abraham haar land verlaat. God het aan haar en Abraham ’n groot nageslag belowe, alhoewel sy onvrugbaar was (Gen 11:30). God verander haar naam van Sarai na Sara. Sara beteken “vorstin”: “Ek sal haar seën en vir… Lees Meer »

SARAI. Kyk by: Sara.

SARDIUS. Kyk by: Juwele en edelstene.

SARDONIKS. Kyk by: Juwele en edelstene.

SARGON II het omstreeks 713 vC sy leërhoof gestuur om Asdod* in te neem (Jes 20:1a). Jes 18 handel moontlik oor pogings van Etiopië om Juda*4 by ’n koalisie teen Sargon te betrek. Jesaja* moes die ellendes wat hierdie gebeure in Kus* en Egipte* sou meebring, metafories* vir Juda in die openbaar uitbeeld (20:2-6). Blykbaar… Lees Meer »

SARK. Kyk by: Suid-Afrikaanse Raad van Kerke.

SATAN / DUIWEL / BEËLSEBUL is benamings vir ’n figuur wat in die Bybel* as die hoofteenstander van God en teisteraar van mense beskryf word. Hy is die hoofaanvoerder van ’n hele ryk met engele* tot sy beskikking (Op 12:9). “Satan” (Hebreeus*) of “duiwel*” (Grieks*: diabolos) beteken “(vals) aanklaer” of “teenstander”. Die term kom nie… Lees Meer »

SATTLER, MICHAEL. Kyk by: Anabaptiste.

SAUL was die seun van Kis* uit die stam Benjamin* in Gibea*. Hy was die eerste koning van Israel3* (1 Sam 9–31). Dis onbekend presies hoe lank hy regeer het. Aan die begin van sy heerskappy toon hy ooreenkomste met die charismatiese rigtersfigure. Saul kom in konflik met godsdienstige tradisies – wat verteenwoordig is deur… Lees Meer »

SCHOON, HERMAN FREDERIK (1851–1930) het in 1860 vanuit Rotterdam per seilskip saam met sy ouers in Durban aangekom. Hulle vestig hulle in Pietermaritzburg en hier ontvang hy sy eerste skoolonderrig, maar ná die afsterwe van sy ma en kort daarna sy pa bevind hy hom in pleegsorg by Petrus Potgieter naby Balgowan. Met slegs beperkte… Lees Meer »

SCIËNTISME huldig ’n fundamentalistiese* siening oor die wetenskap (Kyk by: Wetenskap en godsdiens), nl dat dit die laaste en enigste bron van egte kennis oor die lewe en die kosmos is, en dat alle ander bronne van kennis wat nie na die wetenskap herlei kan word nie, bloot spekulasie en opinie is. Hierdie beskouing het… Lees Meer »

SEBEDEUS beteken “my gawe”. Sebedeus is Salome* se man (Mark 15:40; vgl Matt 27:56). Hulle is die ouers van die dissipels*, Jakobus* en Johannes*. Sy naam word net genoem om sy seuns te identifiseer. Hy was moontlik ’n welgestelde visser (Matt 4:21), want sy seuns en ander mense werk vir hom. Dat die seuns hulle… Lees Meer »

SEBULON is die sesde seun van Jakob* en Lea*. Ná sy geboorte het Lea gesê: “God het hierdie keer ’n mooi geskenk aan my gegee. Nou sal my man by my bly, want ek het ses seuns vir hom in die wêreld gebring” (Gen 30:20). Sebulon was ook die stamvader van een van die twaalf… Lees Meer »

SECOND BLESSING (TWEEDE GENADEWERK) is dié kenmerkende leer van die heiligheidsbeweging*. Dit gaan saam met ’n bepaalde siening van die vervulling met die Heilige Gees*. By ’n mens se bekering* word jou sonde* wel vergewe, maar jy is nog onder die mag van die sonde. Die mens het ’n sondige natuur of eie-ek. Daar is… Lees Meer »

SEDEKIA beteken “Jahwe* is my geregtigheid”. Die Bybel* meld verskeie persone met dié naam: 1. Die seun van Kenaäna (1 Kon 22:1-40). 2. Die laaste koning van Juda* en derde seun van Josia* (596–586 vC;1 Kron 3:15). 3. Die seun van Jojakim* (1 Kron 3:16). 4. Die seun van Maäseja* wat vals geprofeteer het in… Lees Meer »

SEEKOEIE. Kyk by: Diere van die Bybel.

SEËN. Die Bybel* is deurdronge van die besef dat as God nie sy seën gee nie, alles tevergeefs is (vgl Ps 127:1-2). God se seën op ons lewe, gee sin daaraan. Hierdie seën van God is allesomvattend en is nie net ’n gevoel van vergenoegdheid nie. God se seën strek uit oor ons liggaam en… Lees Meer »

  SEËN (LITURGIES). Die seën word aan die einde van die erediens* uitgespreek terwyl die seëngroet* die heel eerste item van die liturgie is. Die seën is die wegsendingsformule en het simboliese betekenis. Dit word gewoonlik trinitaries* (in die Naam van die drie-enige God) ingeklee en aan die hand van ’n Bybelgedeelte (soos 2 Kor… Lees Meer »

SEËNGROET. Die vroeë Christene* het mekaar dikwels op ’n spesifieke manier gegroet wat nie alleen bepaalde waarhede moes uitdruk nie (bv dat Jesus* regtig opgestaan het), maar ook die seën van hierdie waarheid in die daad van begroeting moes oordra. Die seëngroet het dus ’n performatiewe (bemiddelende) krag gehad. Later het die seëngroet ook ’n… Lees Meer »

SEFANJA (BYBELBOEK). Gedurende die heerskappy van die goddelose Manasse* (ongeveer 687–642 vC) het die stem van die profete* stil geword. Die profetiese uitsprake van Sefanja* verbreek hierdie stilte kort voor koning Josia* se hervormingsmaatreëls wat in 622 vC begin het (1:1). In die tyd van koning Josia (640–609 vC) kon Juda* onafhanklik funksioneer, vry van… Lees Meer »

SEFANJA (PERSOON). In Sef 1:1 kry ’n mens ’n lang geslagsregister van die profeet, meer as by enige ander profeet. Die verwysing na Kusi dui moontlik op Kusitiese (Kyk by: Kus) herkoms, dit wil sê uit Afrika* (Etiopië). Sefanja was waarskynlik ’n inwoner van Jerusalem*, omdat hy ’n besondere goeie kennis van dié stad het… Lees Meer »

SEFAS is die Aramese* woord vir “rots” (kepha); in Grieks* is dit petra. Daar word aanvaar dat Jesus* Aramees* gepraat het. Jesus het, toe Hy met Petrus* gepraat het, hom dus eerder “Sefas” as “Petrus” genoem (bv Joh 1:42). Volgens Paulus* het Jesus ná sy opstanding* eerste aan Sefas verskyn voordat Hy aan “die Twaalf”… Lees Meer »

SEGREGASIE is afgelei van die Latynse woord segregare wat beteken om ’n kudde af te sonder. Daar moet onderskei word tussen vrywillige en gedwonge segregasie. Eersgenoemde is verwant aan partisie waarvan Rusland, Ierland en die Indiese subkontinent voorbeelde is. Segregasie word dikwels in die gedwonge sin gebruik. Die begrip het reeds in die 19de eeu… Lees Meer »

SEÏR. Kyk by: Edom.  

SEKS. Kyk by: Geslagsgemeenskap.

SEKSHANDEL. Kyk by: Prostitusie.  

SEKSISME word deur die HAT (2015) gedefinieer as “diskriminasie/ vooroordeel op grond van seks/geslag (veral teenoor vroue)”. Seksisme word gebore wanneer een geslag se eienskappe, waardes en belange as die beste een, die superieure een en die een wat voorrang moet geniet, aanvaar word. Die ander geslag se eienskappe, waardes en belange word gevolglik gedefinieer… Lees Meer »

SEKSUALITEIT. Daar is verskillende perspektiewe op seksualiteit. Die sosio-kulturele perspektief beskou seksualiteit as veral bepaal deur sosio-kulturele faktore. Seksualiteit word op dieselfde manier aangeleer as wat vriendskap en liefde* aangeleer word. Elke kultuur*groep besluit self wat normale, gesonde seksuele gedrag inhou en dra dit oor. Vanuit ’n biologiese perspektief word seksualiteit verstaan as ’n aangebore,… Lees Meer »

SEKSUELE ETIEK. Kyk by: Seksuele moraal.  

SEKSUELE MORAAL. Die seksuele rewolusie het gedurende die tweede helfte van die vorige eeu ook die Suid-Afrikaanse samelewing getref. Die indiwiduele ervaring van seks was vroeër baie sterk aan die sosiale gewete gebind. ’n Mens sou kon verwys na die voortplantings- en skuldmoraal van die (19de-eeuse) Victoriaanse era. Hiervolgens is seks, indien nie vir voortplanting… Lees Meer »

SEKSUOLOGIE veronderstel die studie na seksualiteit*. In die studie van seksualiteit is daar sterk historiese, kontekstuele en kulturele aksente. Op voetspoor van Plato het Augustinus* en andere ’n dualistiese skeiding tussen liggaam* en siel* gehandhaaf. Dit het daartoe gelei dat voorgeskryf is dat Christene nie seks mag geniet nie, en dat die seksuele net vir… Lees Meer »

SEKSWERKER. Kyk by: Prostitusie.

SEKTE is ’n woord wat gedurende die vorige eeu deur sekere historiese hoofstroomkerke op neerhalende wyse gebruik is vir groepe wat van hulle leer verskil het. Die hele pinksterbeweging* en die Baptiste* het hieronder geval. Daar is allerlei beginsels ontwikkel waaraan so ’n “sekte” uitgeken kon word. Die bekendste was die “Christus-plus”-beginsel wat beteken het… Lees Meer »

SEKULARISASIE. Kyk by: Sekularisme.

SEKULARISERING. Kyk by: Sekularisme.

SEKULARISME (en SEKULARISASIE). Die begrip “sekularisme” is die eerste keer rondom 1850 gebruik deur GJ Holyoake (1817–1906) en dui normaalweg ’n perspektief of wêreldbeskouing aan wat die menslike kultuur* omvattend wil interpreteer sonder enige verwysing na God. Die mees ekstreme vorm van sekularisme is gewoonlik uitgesproke ateïsties*, alhoewel dit normaalweg skerp fokus op sosiale vooruitgang…. Lees Meer »

SEKULÊRE GEESTELIKES (ABBÉS) is Katolieke* geestelikes wat ’n sekulêre oftewel nie-kerklike beroep beoefen. Abbés kan weergegee word met “geroepenes”. Gui (Guy) Tachard (1651–1712), ’n Franse Jesuïete*-sendeling* en wiskundige, het die Kaap die eerste keer op 31 Mei 1685 besoek. Soos die naam aandui, was hy as abbé ’n sekulêre geestelike en het as een van… Lees Meer »

SELA. Die betekenis van hierdie woord is onseker. Die woord kom in verskeie verbande voor. Musikale betekenis. Die woord kom in enkele psalms (bv Ps 3; 4; 52; 88; 143) voor, asook in Hab 3:3, 9, 13. Sommige meen dis ’n musikale notasie, ander meen dit dui ’n pouse aan waar ’n vertelling tussendeur ’n… Lees Meer »

SELESTIUS (vroeg 5de eeu) staan in die kerkgeskiedenis as ’n ketter* bekend omdat hy die rol van genade* in die verlossing van die sondaar, afgeskaal het. Selestius is ’n Afrikaan wat as ’n advokaat in Rome* gewerk en ’n sekulêre lewe gelei het. Hier ontmoet hy vir Pelagius*, en raak saam met hom onvergenoegd met… Lees Meer »

SELEUKIEDE. Kyk by: Judaïsme, en: Antiogus IV

SELEUKOS. Kyk by: Antiogus.

SELFDOOD is die doelbewuste neem van jou eie lewe. In die antieke tyd is selfdood/selfmoord as deugsaam en eerbaar gereken. Die Christelike geloof* het selfdood egter tradisioneel as ’n sonde* beskou. Die belangrikste argument hiervoor was dat die mens nie die absolute eienaar van sy/haar lewe is nie: Dit is God wat lewe gee en… Lees Meer »

SELFMOORD. Kyk by: Selfdood

SELFSTANDIGWORDING. Die ideaal dat jonger kerke selfregerend, selfonderhoudend en selfuitbreidend moet wees (Kyk by: Drie-selwe-beweging), is teen die middel van die 19de eeu deur die sending*leiers Rufus Anderson* en Henry Venn* gepropageer. Die beweging het nadele gehad: Die kriteria wat gestel is, beklemtoon aspekte waarin die ouer, sendende kerke sterk was en die jong kerke… Lees Meer »

SELFVERLOËNING is een van die unieke waardes van die Christelike* geloof*. Selfverloëning word soms omskryf as “om jou eie doodsvonnis te teken”. Dit is ’n eis wat Jesus* aan sy volgelinge stel, en Hy was self op unieke wyse vir ons ’n voorbeeld hierin. Hy het ter wille van ons van sy eie belange afgesien…. Lees Meer »

SELGROEP. Kyk by: Huiskerk.

SELIBAAT beteken eenvoudig dat iemand ongetroud is en hom/haar weerhou van seksuele verhoudings. In die Katolieke Kerk* het dit egter ’n spesifieke betekenis gekry, naamlik dat ’n priester*2 wat tot die kerklike diens gewy word, ongetroud moet wees en daarna ook nie meer mag trou nie. Die Skrif* leer soos volg: Mense kan kies om… Lees Meer »

SELKERK. Kyk by: Huiskerke.

SELOTE. Mattias se verset teen Antiogus* IV word soms as die oorsprong van die Selote (yweraars vir die wet*) gesien (1 Makk 2:24-27). Hulle was van die bekendste revolusionêre bewegings teen Romeinse onderdrukking (Kyk by: Romeinse Ryk). Die bekendste konflik het uitgebreek toe Florus, die Romeinse prokurator, Jerusalem* geplunder het en beheer van die tempel*… Lees Meer »

SEM was die oudste seun van Noag* en is saam met Noag en sy ander broers van die sondvloed* gered. Hy en Jafet* het hulle pa se eer beskerm toe Gam* oneerbiedig teenoor Noag was. Sem is deur Noag geseën en deel ook in die Goddelike seëninge wat God met die sluiting van ’n nuwe… Lees Meer »

SEMI-PELAGIANISME is ’n omvattende term wat oorspronklik, veral vanaf 427 tot en met 529 nC, die besondere leerstellings aandui waarmee die Vroeë Kerk* die ekstreme denkwyses van beide Pelagius* en Augustinus* verwerp het. As sodanig verteenwoordig die Semi-Pelagianisme’n tussenposisie tussen die ekstreme standpunte van enersyds Pelagius, wat geglo het dat die eerste tree na verlossing… Lees Meer »

SEMITIESE TALE Noordwes-Semities: Amorities*, Ugarities*, Kanaänities* en Aramees*. Aramees word onderverdeel in Oud-Aramees en Ryks-Aramees. Later word Aramees verdeel in Wes-Aramees en Oos-Aramees. Kanaänities word onderverdeel in Hebreeus*, Fenisies en Moabities*. Oos-Semities: Akkadies*, Babilonies* en Assiries*. Suidwes-Semities: Noord-Arabies en Etiopies.  

SENDELING. Vyf “klasse” sendelinge sou onderskei kon word: Daar is die teologies*-geskoolde, geordende* persone wat uit een kerk* (die “sturende” kerk) in ’n ander omgewing (of kerk) werk met die oog op die evangelisering* van ongelowiges en die stigting en opbou van ’n jongkerk. Daar is ander (professionele) sendelinge wat in diens geneem is om… Lees Meer »

SENDING. In die algemeen sou daar onderskei kon word tussen ’n enger en breër definisie van sending*. Eersgenoemde beperk sending tot die kommunikasie van die evangelie* deur die Woord*verkondiging. Sommige sal ook nog onderskeid maak tussen E-1, die evangelisering van ongelowiges binne jou eie kultuurgroep, E-2, kruiskultureel in ’n nabye kultuurgroep, en E-3, wanneer die… Lees Meer »

SENDING EN KULTUUR. Kultuur* en etnisiteit maak twee van die belangrikste elemente van enige konteks uit waarin sending* plaasvind. Kultuur raak die ganse menswees, net soos godsdiens*. Hoewel sendingpogings nie altyd bewustelik probeer het om met die kultuurfaktor rekening te hou nie, het dit intuïtief wel gebeur. So het Paulus* aanpassings gemaak ter wille van… Lees Meer »

SENDING EN SENDINGBEVEL. Sending* is die roeping van die kerk* (elke gemeente* én elke lidmaat*) om in gehoorsaamheid aan die drie-enige* God, op grond van sy genadeverbond* met Abraham* (Gen 12:3, Gal 3:8 en volgende verse), onder leiding van die Heilige Gees*, getuies* van Jesus* Christus* in die wêreld te wees (Hand 1:8), met die… Lees Meer »

SENDING EN VERVOLGING. Christelike sendelinge* was van die begin af aan vervolging blootgestel. Paulus* is ’n vroeë voorbeeld hiervan. Vervolging het in die jongste jare eerder toe- as afgeneem. Volgens Geopende Deure, ’n internasionale Christelike* organisasie wat Christen-vervolging wêreldwyd monitor, se jaarlikse Waarnemingslys (2014) is die land waar Christene* die ergste in die wêreld vervolg… Lees Meer »

SENDING ONDER SEELUI het ontstaan uit die betrokkenheid van organisasies en kerke by seelui wat die hawens in Suid-Afrika en Namibië besoek het. Aanvanklik was die werk ongestruktureerd, maar ná die formele vestiging van die Sending onder Seelui in die hawe van Walvisbaai (Namibië), waar die eerste kiosk in Desember 1973 geopen is, is die… Lees Meer »

SENDINGGENOOTSKAPPE. Die herlewing*beweging in Europa lei teen die einde van die 18de eeu tot ’n Protestantse* sending*ontwaking. Maar eerder as dat kerke sendingaksies onderneem, ontstaan talle sendinggenootskappe wat gebruik maak van die vrywillige ondersteuning van gelowiges. Die besef dat sending tot die wese van die kerk* behoort, sou eers later kom. Talle sendinggenootskappe stuur sendelinge*… Lees Meer »

SENDINGGESKIEDENIS is ’n belangrike aspek van missiologie. Dit is in werklikheid die geskiedenis van die groei en uitbreiding van die Christendom* as integrale deel van die plaaslike, streeks- en globale konteks daarvan, en word in dieselfde asem as die geskiedenis van die Christendom genoem. Dit is die annale van God se heilsdade in die geheel… Lees Meer »

SENDINGKONFERENSIES, INTERNASIONALE. In 1806 het William Carey* voorgestel dat daar elke tien jaar ’n sendingkonferensie van “all denominations of Christians” gehou moet word, beginnende in 1810 in Kaapstad. Eers in 1910 het hierdie droom werklikheid begin word met ’n internasionale sendingkonferensie in Edinburgh, Skotland. Dit was nie wyd verteenwoordigend nie, maar het ’n proses aan… Lees Meer »

SENDINGMETODES. Die aard en omvang van die kerk* se sending*taak in die wêreld word saamgevat deur die Bybelse* begrip “getuienis*” (marturia). Verder word die sendingarbeid van die kerk deur die getroue gebed* van gelowiges gedra (vgl Ps 67:4-5; Hand 13:1-3; Ef 6:18-20; Kol 4:2-4; 2 Tess 3:1-2; 1 Tim 2:1-8). Hierdie getuienis omvat die volgende… Lees Meer »

SENDINGMOTIVERING. Die motivering van kerke en gelowiges wat met sending*werk besig is, word dikwels onder die vergrootglas geplaas. Ten minste agt “suiwer motiewe” verdien aandag: Gehoorsaamheid aan God se opdrag om die evangelie* wêreldwyd te verkondig (Matt 28:19; Rom 1:14; 1 Kor 1:17; 9:16; 2 Kor 5:14-15); 2. liefde, barmhartigheid en ontferming (1 Kor 9:19-23;… Lees Meer »

SENDINGOPLEIDING. Oplewing in sending*belangstelling in Kaapse gemeentes teen die laat-18de eeu het tot gevolg gehad dat al hoe meer mense hulle vir sendingdiens aangemeld het. Formele sendingopleiding begin egter eers in 1877 toe wat later as die Sendinginstituut* bekend sou word, op Wellington begin het. By die Friedenheim-kollege, Wellington, is opleiding verskaf aan dames wat… Lees Meer »

SENDINGORDES. Godsdienstige ordes* binne die Katolieke Kerk* speel ’n groot rol in die lewe en bediening van hierdie kerk. Hoewel alle ordes ingestel is op die uitbou van die Katolisisme, is sommige meer gerig op sending*. Verskeie bekende sendingordes kom teen die einde van die Middeleeue tot stand en speel ná die ontdekking van die… Lees Meer »

SENDINGVELDTOGTE (EVANGELISERINGSVELDTOGTE) is die openbare verkondiging van die evangelie* aan soveel vrywillige hoorders as wat op ’n keer byeengebring kan word. Sommige beskou die apostel Petrus* se Pinkstertoespraak as die historiese begin van sending- of evangeliseringsveldtogte. Bekende evangeliseringspredikers is onder andere die Wesley*-broers en George Whitefield* (18de eeu), Dwight L Moody* en Charles Spurgeon* (19de… Lees Meer »

SENDINGWETENSKAP is die vak wat die sending* van die kerk* ondersoek. Dit beteken dat op ’n wetenskaplike manier nagedink word oor alle sake wat die sending raak: Wat is die doel van sending, wie doen sendingwerk, waar moet sendingwerk gedoen word, watter metodes is die beste om aan te wend? As teologiese* dissipline is die… Lees Meer »

SENSUUR is die weerhouding of verandering van inligting wat deur kommunikasiemedia of die kunste aan die publiek beskikbaar gestel word. Die onderliggende motief is gewoonlik om gemeenskapsverhoudings te stabiliseer deur inligting of materiaal wat oor die potensiaal beskik om ernstige konflik in die samelewing te veroorsaak, uit die publieke sfeer te verwyder. Normaalweg word vyf… Lees Meer »

SENTRUM VIR CHRISTELIKE SPIRITUALITEIT/CENTRE OF CHRISTIAN SPIRITUALITYhet in 1987 onder leiding van dr Desmond Tutu*, toe die Anglikaanse* aartsbiskop van Kaapstad, tot stand gekom. Onder vader Francis Cull, jare lank Tutu se persoonlike geestelike begeleier, het die sentrum vinnig gegroei en gevestig geraak as ’n toevlugsoord van heling vir baie predikante* en ander gelowiges. Die… Lees Meer »

SEPTUAGINTA is die Latynse woord vir sewentig. Daarom is die Septuaginta ook bekend as die LXX – die Romeinse syfers vir sewentig. “Sewentig” het betrekking op die verhaal wat oor die ontstaan van die Griekse* vertaling van die Pentateug* vertel word. Volgens die Aristeas-boek is die Pentateug in Aleksandrië* in Egipte* vertaal deur 72 kundige… Lees Meer »

SERAFS is volgens Jes 6 hemelse wesens met ses vlerke. Hiervolgens eer hulle God en bedien ook sy heil aan die mens. Hierdie is die enigste plek in die Bybel* waar ’n bonatuurlike wese as ’n seraf bekend gestel word. Die naam “seraf” herinner aan die Hebreeuse* woorde vir sowel ’n slang as vir vuur,… Lees Meer »

SERGIUS PAUL(L)US was ’n Romeinse adellike (Kyk by: Romeinse Ryk) wat aan die begin van sy loopbaan as Romeinse amptenaar die verteenwoordiger van keiser* Claudius*  in die provinsie Siprus* was. Volgens Hand 13:7 en 12 verkondig Barnabas* en Saulus* die Woord* van God aan hom en word hy gelowig. Histories beoordeel, is dit moontlik dat… Lees Meer »

SERRURIER, JOHANNES PETRUS (1735–1819) van Hollandse geboorte, het sy intreerede in die gemeente* Kaapstad op 27 April 1760 met ’n treffende boodskap na aanleiding van Ef 6:19 gelewer. Dit eindig met die woorde: “aanschouw hier, waarde gemeente, leeraar die niets anders sal beoogen dan uw rijk te maken in Gode”. Hy was leraar ten tye… Lees Meer »

Serubbabel was een van die leidende figure onder die ballinge wat uit Babel* teruggekeer het toe Kores* die Jode* in 539 vC toestemming gegee het om na hulle eie land terug te keer en die tempel*2 te herbou (Esra 2:2). Hy word die seun van Sealtiël genoem (alhoewel 1 Kron 3:19 hom ’n kind van… Lees Meer »

SERVING IN MISSION (SIM) is ’n sending*gemeenskap met ’n passie vir Christus* se laaste opdrag aan die wêreld. SIM het 1 600 sendelinge wat in 37 lande in Suid-Amerika, Afrika* en Asië werk. Die organisasie het meer as 100 jaar gelede ontstaan en is die produk van ’n aantal organisasies soos Africa Evangelical Fellowship, Andes… Lees Meer »

Sesbassar was volgens Esra 1:8 die hoof van die stam van Juda*. Hy was die leier van die ballinge wat uit Babel* teruggekeer het nadat Kores* hulle daartoe toestemming gegee het. Volgens Esra 5:14-16 het Kores Sesbassar as goewerneur aangestel met die opdrag om die tempel* te herbou. Hy het hiermee begin, maar Serubbabel* het… Lees Meer »

SET is die derde seun van Adam* en Eva*, gebore ná die dood van Abel*. Eva sien vir Set as die een in plek van die ander een wat vermoor is. Set word beskryf as die beeld van sy pa (Gen 5:3). Set het 912 jaar oud geword en was die pa van Enos* en… Lees Meer »

SETLAARS. Kyk by: Britse setlaars.

SEUN VAN DIE MENS. Die verwysing na Jesus* as “Seun van die mens” kom 82 keer in die Nuwe Testament* voor. Dit kan wel ’n aanduiding daarvan wees dat Hy, die Seun* van God, ook ware mens was net soos ons almal. In die Aramese* taal wat in sy tyd deur die volgelinge van Jesus… Lees Meer »

SEUN, GOD DIE. Daar word nie minder nie as 46 keer in die Nuwe Testament* na Jesus* as die Seun van God verwys. Merkwaardig is die aanvangswoorde van die Markus*-Evangelie: “Die evangelie van Jesus Christus*, die Seun van God, begin só: …” (Mark 1:1). Hy is van nature die ewige Seun van God. Daarom praat… Lees Meer »

SEWENDEDAGSE ADVENTISTE. Kyk by: Adventiste.

SHAND, ROBERT (1803–1876). Die Roodezand-gemeente (later Tulbagh) wat in Oktober 1743 tot stand gekom het, is ’n eeu later deur ’n onverkwiklike kerkskeuring getref. Die stigting (en afstigting) in Januarie 1843 van die plaaslike gemeente* Kruisvallei was die kulminasie van ’n stryd van agt jaar oor die onversetlike bedieningspatroon van die vroom maar taktlose en… Lees Meer »

SHEPHERD, ROBERT HENRY WISHART (1888–1971) het van 1899 af vir twaalf jaar in Dundee, Skotland, in ’n goiingmeule en as plaaslike spoorwegklerk gewerk. Hy het van 1911 tot 1915 aan die Universiteitskollege van Dundee, die Universiteit van St Andrews en dié van Edinburgh gestudeer en sy MA in Britse geskiedenis verwerf. Shepherd het daarna teologiese*… Lees Meer »

SHOFAR-CHRISTELIKE KERK. Terwyl past Fred May en sy vrou Lucille in 1989 met langverlof op Stellenbosch was, het hy tot die oortuiging gekom dat hy vir die dorp moet bid. Teen 1991 het hy ’n groep bekeerlinge gehad wat saam met hom by voorbidding betrokke was. Hierdie groep is die volgende jaar as ’n studentevereniging… Lees Meer »

SHONA EN DIE CHRISTELIKE GELOOF. Die Shona se geskiedenis gaan meer as ’n duisend jaar terug en hou verband met die ryk van Monomotapa, gesetel by wat vandag bekend staan as die Zimbabwe-ruïnes. Die Shona word onderverdeel in ’n aantal subgroepe van wie die Karanga-groep in die suide van Zimbabwe (Masvingo-provinsie) woon waar die NG… Lees Meer »

SHUNMUGAN, NOBIN (1956–). Met die geboorte van Shunmugan se jonger broer, Laven, het die dokter sy pa meegedeel dat die baba nie sal lewe nie. Nadat sy pa tevergeefs by die Hindoe*-tempels gaan hulp soek het, het hy na twee Christen-broers gegaan en hulle gevra om vir Laven te bid. Hulle gebede is verhoor en… Lees Meer »

SIEKEPASTORAAT. Siekwees, veral in die geval van ’n ernstige siektetoestand, lei dikwels tot disoriëntasie. Die siek mens vra vrae oor die verhouding met God en die medemens. Die uitsig op die toekoms raak verduister met ’n gepaardgaande ervaring van eensaamheid. Die oorheersende vraag is: Is dit moontlik om midde-in siekte en dood* sinvol te leef?… Lees Meer »

SIEKESALWING. Kyk by: Laaste oliesel.

SIEKETROOSTERS. Tot met die ordening* van Jo(h)an van Arckel* in Augustus 1665 as eerste predikant* van die gemeente* Kaapstad, het die Kaapse sieketroosters meer op kerklike vlak vermag as wat dié misleidende naam impliseer. Benewens hulle amp as sieketroosters of kranckenbesoekers – insluitende gevangenebesoekers – het die VOC* se Instructie voor de Predikanten ende Sieketroosters… Lees Meer »

SIEKTE is ’n komplekse verskynsel. Die geskiedenis van die geneeskunde, wat veral probeer het om die begrip “siekte” wetenskaplik onder beheer te kry, toon hoe die verstaan van siekte in kompleksiteit toegeneem het. ’n Monokousale opvatting van siekte (om die oorsaak van siekte bv anatomies of bakteriologies te lokaliseer) het algaande ontwikkel tot ’n meer… Lees Meer »

SIEL. In die kerk* was daar oor die jare verskillende sienings oor die ontstaan van die siel. Daar was die pre-eksistensiële of Platoniese beskouing dat ’n siel, voordat dit deel van die menslike liggaam word, tot ’n hoër orde behoort. Hierdie siening het ooreengestem met die idee van ’n pre-kosmiese val en die sg verhuising… Lees Meer »

SIELESLAAP is ’n bepaalde siening oor wat in die sg tussentoestand* met die mens sou gebeur nadat hy of sy gesterwe het. ’n Aantal nie-Christelike godsdienste huldig die beskouing van ’n “sieleslaap” as ’n mens sterf, en in die Christendom* het dit die eerste keer in 248 nC voorgekom. Hiervolgens gaan die mens met die… Lees Meer »

SIELKUNDE. Volgens die HAT is sielkunde en psigologie sinonieme. Dit verwys na die wetenskaplike studie van die menslike gees*, of bewussyn, of innerlike (siel*). Die Oxford American Dictionary beskryf dit soos volg: “The study of the mind and how it works.” Omdat teologie* ook met die menslike gees te maak het, was daar nog altyd… Lees Meer »

SIENER VAN RENSBURG. Kyk by: Van Rensburg, Nicolaas Pieter Johannes Jansen.

SIHON is die koning van die Amoriete* wat teen die Israeliete* geveg het toe Moses* toestemming gevra het om deur sy land, oos van die Jordaan*, te trek op pad na die beloofde land. Israel oorwin hom en gaan woon in sy land (Num 21:21-31) – ’n oorwinning wat talle kere in die geskiedenis van… Lees Meer »

SIKKEL. Kyk by: Mate, gewigte, geld.

SILAS was ’n leier in die eerste Christelike gemeente* in Jerusalem* en was hoog geag onder die Christengelowiges. Hy word saam met Paulus*, Barnabas* en Judas Barsabbas* deur die gemeente* in Jerusalem na Antiogië* gestuur om die besluite van die sinode* oor te dra en die nie-Joodse gelowiges daar te verwelkom (Hand 15:22). Hy was… Lees Meer »

SILISIË was ’n Romeinse provinsie (Kyk by: Romeinse Ryk) aan Klein-Asië* se suidooskus waar Paulus* se geboortestad, Tarsus*, geleë was. In die sesde eeu vC was die inwoners van Silisië in opstand teen die Babiloniërs* onder leiding van Nebukadnesar* (Judit 1:12, 2:21-25), en in die tweede eeu vC teen die Seleukiede (1 Makk 11:14). Silisië… Lees Meer »

SILO is ’n dorp wat duidelik in Rig 21:19 beskryf word. Silo lê 19 km noordoos van Bet-El*. Dit was ’n godsdienstige sentrum toe die Israeliete* Kanaän* ingeneem het, en die plek waar die tabernakel* gestaan het (Jos 18:1). Die Filistyne* het die ark*2 van die verbond* hiervandaan weggevoer (1 Sam 4).  

SILVANUS. Kyk by: Silas.

SILWERSTUK. Kyk by: Mate, gewigte, geld.  

SIM. Kyk by: Serving in Mission.

SIMBAAL. Kyk by: Musiekinstrumente in die Bybel.

SIMBOLIEK is wanneer simbole (voorwerpe/woorde/tekens) gebruik word om ’n bepaalde begrip voor te stel, as sinnebeeld daarvan te dien. So is die kruis* ’n simbool van die Christendom*. Simboliek as teologiese vak bestudeer die kerk* se “simbole”, by name die belydenisskrifte*, en behoort tot die dogmatologiese* groep van teologiese vakke.  

SIMEON. Kyk by: Simon.

SIMON (SIMEON). “Simon” is Grieks* vir die Hebreeuse* Simeon. Dit was ’n algemene naam in Bybelse* tye en ons lees van verskeie Simons. Die tweede seun van Jakob* by Lea* (Simeon) in die Ou Testament* (Gen 29:33). Hy wreek hom saam met sy broer Levi* op Sigem* nadat dié hulle suster Dina* verkrag het (Gen… Lees Meer »

SIMOND, PIERRE (circa 1650–circa 1720) is in Nion, Dauphiné, gebore en het aan die Akademie van Die gestudeer. In 1688 het hy saam met die Franse Hugenote* na die Kaap gekom. Mettertyd het hy ’n stuk grond tussen Stellenbosch en Drakenstein aan die oostekant van die Banghoekpas bekom, ongeveer in die omgewing van die huidige… Lees Meer »

SIMONIE. Kyk by: Simon8.

SIMRI. Verskillende persone in die Ou Testament* dra hierdie naam, waarvan die bekendstes: Die seun van Salu, ’n vooraanstaande man in die stam van Simeon*, wat deur die priester*1, Pinehas* (Aäron* se kleinseun), met ’n spies doodgesteek is omdat hy gemeenskap gehad het met die dogter van Kosbi, ’n Midianitiese stamhoof. Dit was tydens die… Lees Meer »

SIMSON is ’n rigter* van Israel*2 wat deur sy ouers grootgemaak is as ’n nasireër* (waarvolgens hy homself moes afsonder vir die Here*, nie sterk drank drink nie, nie sy hare mag sny nie, en nie naby ’n lyk mag kom nie – lees Num 6). Simson word veral gekenmerk deur sy besondere krag, maar… Lees Meer »

SINAGOGE is afgelei van die Griekse* woord sunagogé, “vergadering”, in die Septuaginta*, maar dit het ook ’n tegniese betekenis as aanduiding van ’n plek waar Joodse* gelowiges gereeld vergader om te aanbid en die Wet* te bestudeer. Dit is vir ten minste die afgelope 2000 jaar die middelpunt van die Joodse godsdienstige en gemeenskapslewe. Die… Lees Meer »

SINERGISME. Dié begrip is afgelei van die Grieks* synergos en beteken letterlik “om saam te werk”.  “Sinergie” dui op samewerking van verskillende dinge/middele/mense/maatskappye sodat die geheeleffek groter is as die som van hulle doeltreffendheid afsonderlik (HAT, 2015). Teologies gesproke verteenwoordig sinergisme die standpunt dat in God se verlossende daad van regverdiging* en in die ervaring… Lees Meer »

SINKRETISME. Die tradisionele verstaan van die term behels ’n proses of resultaat van ’n proses waarvolgens uiteenlopende elemente van verskillende kulture en/of godsdienste op so ’n manier vermeng geraak het dat die integriteit van die onderliggende patroon in gedrang kom. Dit kan doelbewus of spontaan plaasvind. In eersgenoemde geval kan dit deur eksterne belangeoorwegings gemotiveer… Lees Meer »

SINODE. ’n Kerkverband* kan uit verskillende grade van verbandsvorms en verbandsvergaderings bestaan, soos gemeente*verbande, rings*verbande, streeks- (sinodale) verbande en ’n nasionale (algemene sinodale) verband. Die woord “sinode” beteken letterlik die saamloop van paaie en dui op ’n vergadering van gemeentes* uit ’n bepaalde gebied. As verskynsel in die Christelike kerk* is sinodes baie oud. In… Lees Meer »

SINODE VAN CHALCEDON. Kyk by: Chalcedon, Sinode van.

SINODE VAN VERSOENING, 1994. Vroeër in 1994 het die eerste demokratiese verkiesing in Suid-Afrika vreedsaam verloop. Die uitslag het ’n nuwe regering onder pres Nelson Mandela* aan bewind gestel. Alle oë was op die grootste blanke kerk, die NG Kerk*, wat gedurende Oktober van daardie jaar in Pretoria sou vergader om aan gelowiges leiding te… Lees Meer »

SINOPTIESE EVANGELIES. Griesbach het al in 1776 Matteus*, Markus* en Lukas* in parallelle kolomme langs mekaar gedruk om dit “saam te sien” (sun + opties = sinopties) omdat hulle soveel opvallende ooreenkomste in detail en opbou, maar ook verskille, vertoon. Markus het 7% unieke inhoud uit 1 500 reëls, en deel 93% met minstens een… Lees Meer »

SINTIGE. Kyk by: Euodia.

SIONSGESANGE. Die eerste Sionsgesangebundel het 402 selfstandige bewerkings van psalms, gesange en liedere uit Nederlandse, Engelse en Duitse bronne bevat. Dit is in 1946 amptelik as sangbundel van die NG Sendingkerk* aanvaar. Pastor E Hartwig, leraar van die Rynse Sendinggemeente op Carnarvon, het langer as tien jaar daaraan gewerk. Opeenvolgende Gesangboekkommissies het aan die hersiening… Lees Meer »

SIPPORA is die dogter van die Midianitiese* priester Jetro* of Reüel*, vir wie Moses* help om haar kleinvee te laat suip. As vrou van Moses skenk sy geboorte aan twee seuns (Eks 2: 16-22). Sy red Moses se lewe wanneer die Here* hom wil doodmaak. Die voorhuid van haar seun word as teken van die… Lees Meer »

SIPRUS is naas Sisilië en Sardinië die derde grootste eiland in die Middellandse See. Dis geleë tussen Klein-Asië* (noorde), Sirië (weste) en Egipte* (suide). Die klimaat en topografie stel die eiland deur die eeue in staat tot goeie landbou-opbrengste, alhoewel sy eintlike rykdom sy koperneerslae en dennehoutplantasies is. Die Hebreeuse* naam Kittim is waarskynlik afgelei… Lees Meer »

SIRAG, JESUS BEN. Kyk by: Wysheid van Jesus Sirag, Die.

SIRENIUS, SULPISIUS (circa 50 vC–21 nC) was volgens Luk 2:2 goewerneur van die Romeinse provinsie (Kyk by: Romeinse Ryk) Sirië toe keiser* Augustus* ’n sensus in die hele ryk gehou het. Buite-Bybelse bronne weet egter van geen sensus in hierdie tyd (4–6 vC) nie, maar wel van ’n sensus in 6/7 nC. Die beste verklaring… Lees Meer »

SIRIES is een van die Noordwes-Semitiese tale (Kyk by: Semitiese tale), wat weer in twee groepe verdeel word, Kanaänities* (waaronder Hebreeus*) en Aramees*. Die Aramese groep word verdeel in Oud-Aramees, Wes-Aramees en Oos-Aramees. Siries is een van die belangrikste tale in die Oos-Aramese groep. Die Pesjitta*, die Siriese vertaling van die Bybel*, is een van… Lees Meer »

SIRO-EFRALMITIESE OORLOG. Koning Peka* van die Noordelike Ryk, Israel*4, wou in die 8ste eeu vC ’n koalisie van magte teen Assirië* op die been bring. Omdat Juda*4 (eers onder leiding van koning Jotam*2 – lees 2 Kon 15:37 – en ná sy dood sy seun Agas* – lees 2 Kon 16:5-9) nie by die koalisie… Lees Meer »

SISAK is ’n farao* van Egipte* (moontlik Sjesjonk I) wat aan Jerobeam *1 toevlug in Egipte* verleen toe hy vir Salomo* gevlug het (1 Kon 11:40). Hy het in die tyd van Rehabeam* Jerusalem* aangeval en baie van die stad se skatte weggevoer (1 Kon 14:25). Sjesjonk I was die stigter van die 22ste dinastie… Lees Meer »

SISERA was die hoof van die leërmag van koning Jabin* van Kanaän*, wat in Hasor* regeer het. Met sy 900 ysterstrydwaens het hy Israel* vir 20 jaar verdruk, totdat hy deur die rigters Debora* en Barak* verslaan is – klaarblyklik weens die feit dat die Kison* afgekom en die strydwaens weggespoel het. Sisera vlug, maar… Lees Meer »

SITER. Kyk by: Musiekinstrumente in die Bybel.

SITUASIE-ETIEK is die benadering om ’n deeglike analise van ’n situasie te maak voordat ’n etiese besluit geneem word. Situasie-etiek word teruggevoer na Martin Luther*, maar dit is veral Joseph Fletcher wat dit gedurende die 1960’s gepopulariseer het. Fletcher se siening kom daarop neer dat ’n vaste stel norme* nie genoegsaam is om in die… Lees Meer »

SJAMMAI. Kyk by: Rabbynse skole.

SJEFELA is ’n geografiese term wat in die Ou Testament* met “die Laeveld” vertaal word. Dit is die heuwelland tussen die vlakte van Saron* in die noorde en die bergland van Juda* in die suide en oos van die kusvlakte. Talle verwysings na die Laeveld maak melding van die wildevye wat klaarblyklik volop hier voorgekom… Lees Meer »

SJEIK JOESOEF. Kyk by: Joesoef, Sjeik.

SJEOOL. Kyk by: Hel.

SKANDE EN EER. Kyk by: Eer en skande.

SKAPE. Kyk by: Diere van die Bybel.

SKEBA, KONINGIN VAN reis volgens 1 Kon 10:1-13 spesiaal na Israel*3 omdat sy gehoor het van koning Salomo* se groot wysheid en rykdom. Sy bring vir hom kosbare geskenke, en sy vind dat Salomo se wysheid en rykdom selfs die vertellings daaroor oortref. Dit is onseker waar Skeba was en of die koningin van Arabiese… Lees Meer »

SKEIBRIEF. By egskeiding*, wat in Ou-Testamentiese* tye in sekere omstandighede toegelaat is, moes die man sy vrou* ’n skeibrief (Hebreeus*: sefer keritut) gee (Deut 24:1). Wat presies die inhoud van die brief was, weet ons nie, waarskynlik ’n kort verklaring soos Hos 2:1: “Sy is nie meer my vrou nie, ek is nie meer haar… Lees Meer »

SKEPPING (GENESIS). ’n Christelike benadering tot die oorsprong van die skepping is ’n saak van geloofsbelydenis: Christene gló dat die sigbare dinge ontstaan het uit wat ons nie sien nie (Heb 11:3; vgl Rom 4:17, Op 4:11). Die Christelike geloof* bely dat die God van Israel, die Vader van Jesus Christus, die Skepper is –… Lees Meer »

SKEPPING, HERSKEPPING, NUWE SKEPPING. Skepping* verwys in die Bybel* na God* se skeppingsdaad deur sy woord*, asook na die produk daarvan (Gen 1–2; Heb 11:3). Dit openbaar God se mag* (Ps 19:2). Die doel van die skepping is dat God geëer word (Op 4:11). Sonde* het tot gevolg dat die skepping in plaas van die… Lees Meer »

SKEPPINGSORDENINGE. Die teorie van die “skeppingsordeninge” (Kyk ook: Natuurreg) gaan daarvan uit dat God bepaalde vaste ordeninge in sy skepping* ingeskep het, wat – ondanks die sondeval* – nog onderhou behoort te word omdat dit uitdrukking gee aan die wil van God en die samelewing teen chaos beskerm. Hierdie teorie het veral in die 20ste… Lees Meer »

SKEPTISISME is ’n standpunt in die filosofiese kennisleer wat aanvoer dat ons van geen kennisaanspraak ooit heeltemal seker kan wees nie. Die bekendste, en ernstigste, eksponent van hierdie beskouing is die Skotse filosoof van die 18de eeu, David Hume. Hume aanvaar wel dat ’n mens seker kan wees van kennisoordele oor “relations of ideas”, dit… Lees Meer »

SKERPIOENE. Kyk by: Diere van die Bybel.

SKILDERKUNS EN GODSDIENS. So te sê al die beroemde Westerse kunswerke in alle meduims – beeldhouwerk, skilderkuns op doek, fresko’s, paneelgravure en argitektuur – wat tussen die 14de en 16de eeu geskep is, het ’n verbintenis met die Katolieke Kerk* en godsdiens*. Die beroemdste werke dateer hoofsaaklik uit die Renaissance*, wat geen formele begin of… Lees Meer »

SKINDER is die kwaadwillige verspreiding van gerugte oor iemand wat die bespreekte persoon se goeie naam benadeel, dikwels met die doel om sensasie te ontlok. Die Bybel* waarsku op verskeie plekke direk en indirek teen hierdie praktyk (Eks 20:16; Jak 3:1-12; 1 Kor 13:4-7; Rom 14:10-12; Ef 4:25, 29; 5:12-14; Spr 26:22-23; 25:8-10). Die teologiese… Lees Meer »

Skisofrenie. Dié begrip en konsep kom van ’n Switserse psigiater, Eugene Bleuter. Letterlik beteken dit “gespletenheid van die psige”. Dit verwys na ’n komplekse geheel van ingewikkelde versteurings in reaksiepatrone gedurende verskillende lewensfases. Skisofrenie beskryf ’n kortsluiting tussen rasionele insig en innerlike belewing sonder behoorlike integrasie. ’n Splitsing tussen assosiasie-skakels ontstaan, gedrag disintegreer, daar is… Lees Meer »

SKOLASTIEK beteken die teologie* van die “skool”. Dit verwys na die verskuiwing in die 13de eeu van teologiebeoefening vanaf die kloosters* na universiteite. Skolastiese teologie was nie alleen skolasties in die institusionele lokalisering daarvan nie, maar sou voortaan veral gekenmerk word deur die begeerte om ’n wetenskap te wees. Dit het eerstens saamgehang met die… Lees Meer »

SKOOL VIR BLINDES. Kyk by: Blindes, Instituut vir.

SKOOL VIR DOWES. Kyk by: Dowes, Instituut vir.

SKOTSE PREDIKANTE. Die tweede Britse besetting van die Kaap (1806) het meegebring dat ’n sterk Engelse teenwoordigheid onder meer weerspieël is in die Britse goewerneurs, hulle amptenary en taalvoorkeure. Dit het later alle fasette van die samelewing ingrypend beïnvloed.. ’n Doelbewuste verengelsingsproses het reeds teen 1812 onder leiding van lord Charles Somerset begin. Dit het… Lees Meer »

SKOUERKLEED. Kyk by: Efod.

SKRIF. Kyk by: Heilige Skrif; ook: Bybel.

SKRIFBEROEP. Kyk by: Skrifbewys.

SKRIFBESKOUING (1). Hoe iemand oor die Bybel* dink, bepaal uiteindelik sy lewens- en wêreldbeskouing. Gereformeerdes* aanvaar meestal dat die Skrif* tot stand gekom het deurdat die Here* mense uit verskillende vroeë tye – met al hulle begaafdhede en beperkings – gelei het om sy boodskap vir hulle eie en later tye te boek te stel… Lees Meer »

SKRIFBESKOUING (2). Nie alles in die Bybel* is op dieselfde vlak van gesag of durende betekenis nie. Nogtans vorm al die boeke van die Bybel tesame ’n geheel waaraan die kerk* reeds vroeg in die Christelike era ’n gesaghebbende betekenis en gesag toegeken het – as erkenning dat hierdie versameling van dokumente die beste uitdrukking… Lees Meer »

SKRIFBEWYS. ’n Grondbeginsel van die gereformeerde* teologie* is dat hy hom vir elke leerstuk* op die Heilige Skrif* moet kan beroep. Alhoewel daar nie bewys kan word dat die Bybel* die Woord van God* is nie, is dit ’n geloofsuitgangspunt. Daarom is ’n beroep op tersaaklike Skrifgedeeltes wat volgens erkende hermeneutiese reëls (Kyk by: Hermeneutiek)… Lees Meer »

SKRIFGEBRUIK IN DIE ETIEK het te doen met die benutting van die Skrif* om ’n oordeel te gee oor watter optrede moreel* is, of om ’n bepaalde optrede as moreel te regverdig. Dit kom voor by alle Christelike kerke, aangesien die Skrif* in die Christelike geloof* ’n grondliggende rol speel. Nie alle kerke glo egter… Lees Meer »

SKRIFGELEERDES is ’n term vir verskillende groepe in Bybelse* tye: sekretarisse (Hebreeus* soferim, Grieks* grammateis), kenners van Moses* se wet* (Grieks nomodidaskaloi). In antieke tye speel sekretarisse ’n belangrike rol as optekenaars van wette, geskiedenis, koninklike raadgewers, astroloë, ens. In die Ou Testament* lees ons van sekretarisse wat as boekhouers en registerhouers optree (2 Kon… Lees Meer »

SKRIFGESAG. Die gesag van die Bybel* is geheel en al afhanklik van sy oorsprong. God het daarvan sy Woord gemaak en daarom dra dit gesag (Kyk by: Outopistie). Die gesag van die Bybel kan nie bewys word nie, maar net in geloof* aanvaar word. Die Heilige Gees* wat in die eerste plek die Skrif* geïnspireer*… Lees Meer »

SKRIFUITLEG. Die kerke van die Kerkhervorming* beskou die Bybel* as die gesagvolle bron waarin God se Woord* – sy openbaring aan ons oor die evangelie* van Jesus* Christus*– gevind kan word. Ons geloof* is dus gegrond op die Skrif*. Daarom is Skrifuitleg ’n sentrale aktiwiteit in Protestantse* kerke. Daar word ook groot klem gelê op… Lees Meer »

SKULD. Die Bybel* laat geen twyfel daaroor nie dat die mens skuldig staan voor God as gevolg van sy sonde*. Dit gaan egter oor meer as die skuld waarvoor iemand persoonlik verantwoordelik is omdat hy of sy teen God gesondig het. Reeds die feit dat ons “van nature” sondig is, maak ons skuldig voor God,… Lees Meer »

SKULDBELYDENIS. Die gedagte dat ’n mens skuld voor God vanweë sonde* bely, was nog altyd ’n wesenlike deel van die Christendom* se geloof*oortuigings. Dit vorm ook ’n belangrike onderdeel van die gereformeerde* blik op die lewe. Volgens Luther* is ons hele lewe boetedoening, omdat ons geheel en al skuldig staan voor God. Net so is… Lees Meer »

SKULDLAS VAN ARM LANDE. Daar is ’n aantal arm lande in die wêreld, waarvan verreweg die meeste in Afrika* is, wat dit bykans onmoontlik vind om uit die wurggreep van hulle buitelandse skuld te kom. In die 1990’s het die Wêreldbank vasgestel dat van die 54 lande wat as “lae inkomste”-lande geklassifiseer kan word, daar… Lees Meer »

SKULDOFFER. Kyk by: Offers en offerandes.

SLAAF. Kyk by: Dienaar; kyk ook: Slawerny, en: Slawe aan die Kaap.

SLAAF VAN CHRISTUS. Ongeveer 85-90% van die bekende wêreld se inwoners in die eerste en tweede eeu nC was slawe*. ’n Slaaf was die eienaar se ekonomiese bate en wettige eiendom. Hulle is as menslike gereedskap beskryf. Israel* was dienaars*/slawe van die Here* wat hulle uit Egipte* bevry het (Lev 25:55), en moes Hom onverdeeld… Lees Meer »

SLANGE was volop in die Palestynse* landskap, en verskeie soorte word regdeur die Bybel* vermeld. Weens hulle giftigheid, verraderlikheid en hipnotiese aantrekkingskrag is hulle gevrees en word slange in ’n verskeidenheid negatiewe metafore* gebruik. In die Ou Nabye Ooste is slange dikwels met wysheid (magie), vrugbaarheid, onsterflikheid, maar ook met chaos en dood* geassosieer. In… Lees Meer »

SLAWERNY is ’n sosiale gebruik waardeur mense deur ander as eiendom besit word terwyl hulle hulle basiese regte ontneem word. Hulle is objekte van die reg, nie subjekte nie. Slawe is in die geskiedenis veral gebruik om harde fisieke arbeid te verrig. Slawerny in Bybelse tye. In antieke (ook Bybelse*) tye was dit normale praktyk… Lees Meer »

SLEUTELMAG. Die Here* Jesus* het aan die apostel Petrus*, ná sy belydenis dat Jesus die Seun* van God is, die sleutelmag gegee (Matt 16:19). Met “sleutelmag” word bedoel die amptelike volmag (gesag) wat die kerk* het om, op grond van die belydenis dat Jesus die Christus*, die Seun van die lewende God, is, aan mense… Lees Meer »

SMARAG. Kyk by: Juwele en edelstene.

SMIJTEGELT, BERNARDUS (1665–1739) is veral bekend vir sy betrokkenheid by die Nederlandse kerklike en teologiese stroming van die Nadere Reformasie* wat uiteindelik ook op die Suid-Afrikaanse kerklike en teologiese ontwikkeling ’n groot invloed uitgeoefen het. Hy was die skrywer van godsdienstige en geestelike begeleidingsliteratuur, waaronder die bekende Gekrookte riet. Hy was deel van ’n groep… Lees Meer »

SMITH, PIETER ERNST SCHOLTZ (PIET) (1915–1996) sal onthou word as die eerste en langjarige (1964–1988) sending*sekretaris van die Algemene Sinode van die NG Kerk*. In daardie hoedanigheid het hy grondleggende bydraes gelewer in die vestiging van die algemene strukture en beleid vir die sending van die NG Kerk. Hy het veral as skakel gedien met… Lees Meer »

SMUTS, MICHAEL JOHANNES (MIKE) (1919–1996), was ’n begaafde mens en predikant*. As talentvolle sportman speel hy losskakel vir Grens se onder 19-rugbyspan. Tydens sy teologiese studie is hy drie jaar lank kaptein van die Universiteit van Pretoria se eerste krieketspan. Hy was ’n tekenaar vir die Suid-Afrikaanse Spoorweë toe hy sy roeping om predikant te… Lees Meer »

SNYMAN, DWIGHT RANDOLPH (1891–1978) het sy teologiese opleiding van Princeton Theological Seminary ontvang en het daarna in 1923 in Louisville, Kentucky gepromoveer en is daar gelegitimeer. Tydens sy studietyd in Princeton was prof Gresham Machen ’n vooraanstaande teoloog wat gewaarsku het teen die gevaar van teologiese liberalisme. Hierdie blootstelling het later in sy bediening ’n… Lees Meer »

SODOM EN GOMORRA was twee stede naby die Dooie See. Hulle word in een asem genoem, maar Sodom kom meer prominent voor. Die name van dié stede figureer op ander plekke in die Bybel*, maar die bekendste verhaal is die een in Gen 18–19. God wou die stede vernietig, want hulle sonde* is groot (Gen… Lees Meer »

SOFAR is een van Job* se drie vriende wat hom kom bystaan het nadat hy alles verloor het (Job 2:11; 11; 20; 42:7-9). Niks is oor hom bekend nie, behalwe dat hy uit Naäma was. Dit is ’n stad in die stamgebied van Juda* (Jos 15:41). Sofar se “logika-”redenasies haal hom die gramskap van God… Lees Meer »

SOGA, TYO (1829–1871) se pa was ’n raadgewer van die Xhosa*-opperhoof, Ngqika, sy ma ’n oortuigde Christen* wat haar geloof* met haar seun gedeel het. Ná sy hoërskoolopleiding te Lovedale*, is hy in 1846 na Glasgow, Skotland, waar hy as onderwyser opgelei is. By sy terugkeer na die Ciskei het hy die sendelinge* in die… Lees Meer »

SOKKA GAKKAI. Kyk by: Nuwe godsdienstige bewegings (nie-kerklik).

SOLOMON, SAUL (1817–1892), was een van die eerste studente van die “Suid-Afrikaanse Kollege”. Hy verlaat die skool weens finansiële redes en werk by die drukker, George Greig. In 1847 neem hy en ’n broer die besigheid oor en van 1857–1885 druk hulle onder andere die Cape Argus, waarvan hy van 1863–1881 ook die eienaar was…. Lees Meer »

SONDAAR. Volgens die belydenisskrifte* van gereformeerde* kerke is alle mense van nature sondaars. As gevolg van die ongehoorsaamheid van die eerste mense in die paradys*, word almal sedertdien in sonde* ontvang en gebore. Daar is net Een wat nié as sondaar in die wêreld gekom het nie, en wat self ook nooit gesondig het nie,… Lees Meer »

SONDAG. Keiser Konstantyn* het in 321 nC verklaar dat die “dag van die son” ’n amptelike rusdag sou wees. Die Russies-Ortodokse (Kyk by: Grieks-Ortodokse teologie) tradisie noem Sondag “Opstandingsdag”. Hoewel Christene* blykbaar reeds aan die einde van die eerste eeu gereeld op hierdie dag bymekaar gekom het – waarskynlik voor dagbreek en dalk in die… Lees Meer »

SONDAGSKOOL. Dié term, afkomstig van die in Engelse kerke gebruiklike “Sunday school”, is jare lank ook in Afrikaanse gereformeerde* kringe (by name die NG Kerk*) gebruik vir die gereelde kerklike geloofsonderrig van kinders (dooplidmate*) wat gewoonlik op Sondae plaasvind. Mettertyd is dit om verskillende redes in die amptelike kerktaal vervang met “kategese”*, hoewel “Sondagskool” in… Lees Meer »

SONDE. Gen 1–11 is in die geskiedenis dikwels gebruik om die basiese trekke van sonde weer te gee. Hiervolgens het sonde sowel ’n indiwiduele dimensie wat vertikaal (Gen 3:1-24) én horisontaal (Gen 4:2-16) voltrek word, as ’n kollektiewe dimensie wat ook horisontaal (Gen 6:1-4) én vertikaal (Gen 11:1-9) plaasvind. Die Bybel verklaar egter nêrens die… Lees Meer »

SONDE TEEN DIE HEILIGE GEES is een van die heel moeilikste sake in ons geloof. Daar is twee besondere probleme: die feit dat dit ’n sonde* is wat nie vergewe* kan word nie, waardeur ’n geweldige emosionele las op mense gelaai word wat vermoed dat hulle dit dalk gepleeg het, en die feit dat dit… Lees Meer »

SONDEOFFER. Kyk by: Offers en offerandes.

SONDEVAL. Tradisioneel word Gen 3 aangehaal as die sondeval ter sprake kom. Hierdie hoofstuk in die eerste boek van die Bybel* voer die oorsprong van die sonde* terug na die insident tussen die eerste man en vrou na aanleiding van die gesprek wat die vrou met die slang gehad het oor die eet van die… Lees Meer »

SONDVLOED. Die vrees vir ’n vloed in die vorm van ’n reuse tsoenami of as gevolg van geweldige oorstromings deur aanhoudende reën, is in heelwat antieke kulture deur middel van mitologiese (Kyk by: Mitologie) verhale uitgedruk. Uit die Ou Nabye Ooste is die Babiloniese Gilgamesj*-vloed, die Atramhasisepos en die Noag*-verhaal uit Gen 6:5–9:29 die bekendstes…. Lees Meer »

SOSIALE ETIEK. Kyk by: Etiek, Sosiale.

SOSIALE EVANGELIE (SOCIAL GOSPEL) is ’n beweging wat in Europa ontstaan het as “Christelike Sosialisme”. In die parallelle beweging daarvan in die VSA, het dit bekend geraak as “Social Gospel”. Dit was ’n Christelike reaksie op die industriële rewolusie se arbeidskwessies, asook die sosiale gevolge daarvan soos armoede*, alkoholisme en kinderarbeid. Deur multidissiplinêre sosiale analise,… Lees Meer »

SOSIALE GEREGTIGHEID IN DIE BYBEL. Dit kom as begrip uit die juridiese sfeer en wil die sosiale verhoudings en omstandighede so inrig dat daar geluk en vrede* sal wees, soos die Hebreeuse* woord sjaloom dit tipeer. Dit is God se wil dat mense met Hom en met mekaar “in geregtigheid*” moet lewe. Vanweë die sonde*… Lees Meer »

SOSIALISME is ’n politiek-ekonomiese filosofie* en stelsel wat ontstaan het in felle reaksie op wat beskou is as die onmenslike uitbuiting en verontmensliking van mense (veral die arbeidersklasse) in kapitalistiese samelewings (Kyk by: Vryemarkekonomie). Dit is ’n posisie wat die belange van die indiwidu ondergeskik stel aan dié van die samelewing, en wat daarom die… Lees Meer »

SOTHO’S EN DIE CHRISTELIKE GELOOF. Kyk by: Tswanas en Sotho’s en die Christelike geloof.

SOUTH AFRICAN CHRISTIAN LEADERSHIP ASSEMBLY (SACLA). In Desember 1976 het, vir die eerste keer in die geskiedenis, kerkleiers uit 50 Afrika-lande in Nairobi byeengekom om te konfereer oor die verkondiging van die evangelie* in Afrika* én oor die verantwoordelikheid van die kerke om die nood van Afrika te help verlig (Pan-African Christian Leadership Assembly –… Lees Meer »

SOUTHERN AFRICAN EVANGELISTIC MISSION is ’n evangeliese groepering wat veral in kwaZulu-Natal werksaam is met hulle hoofkantoor in Port Shepstone. Hulle het ongeveer 12 000 lidmate (2015).  

SOUTHERN CROSS is in Oktober 1920 vir die eerste keer gepubliseer as ’n weeklikse koerant vir Suid-Afrika se Katolieke* gemeenskap. Van daardie datum af het dit weekliks verskyn. Wyle kardinaal Owen McCann* was die bekendste redakteur – in die 1940’s en weer ná sy aftrede as aartsbiskop* van Kaapstad in die laat-1980’s en vroeë-1990’s. Die… Lees Meer »

SPADEREËN-KERK se hoofsentrum in Suid-Afrika is in Benoni by die sogenaamde Jatniel-kompleks. Hulle staan in die anabaptistiese* tradisie, en is veral bekend vir hulle vrouelidmate wat blou rokke dra. Hulle het in 1928 van die Apostoliese Geloofsending* afgeskei en in hulleself die eerste druppels van die spadereën (’n ou Nederlandse woord vir laat reën) van… Lees Meer »

SPAN. Kyk by: Mate, gewigte, geld.

SPANGENBERG, IZAK JACOBUS JOHANNES (SAKKIE) (1951–) voltooi sy aanvanklike teologiese studie aan die Universiteit van Stellenbosch en word in 1977 as proponent* in die NG Kerk* gelegitimeer (Kyk by: Legitimasie). Hy word in 1979 lektor in Bybelkunde aan die Randse Afrikaanse Universiteit en in 1987 professor in Ou Testament* by Unisa. Hy spits hom toe… Lees Meer »

SPENER, PHILIP JAKOB (1635–1705) is saam met August Francke* een van die bekendste piëtiste of vroomheidsteoloë in die Duitse konteks van die 18de eeu. Hierdie beweging van Duitse piëtisme moet in samehang met die Engelse puritanisme* en die Nederlandse gereformeerde* piëtisme* of Nadere Reformasie* uit dieselfde era beskou word. Spener het teologie* in Straatsburg studeer,… Lees Meer »

SPINNEKOPPE. Kyk by: Diere van die Bybel.

SPIRITISME is die oortuiging dat ons kontak kan hê met die geesteswêreld. Ons weet almal van hekse, towenaars, mense wat heldersiende is of met die helm gebore is, mediums, sieners, fortuinvertellers, waarsêers, sangomas. Uit die Bybel* is die bekendste voorbeeld die heks (die “dodebesweerster”) van Endor (1 Sam 28:7 en volgende verse). Uit die Griekse… Lees Meer »

SPIRITUALISME. Die agtergrond van spiritualisme is dat die werklikheid uit twee dele bestaan: die gees en geestelike (onsigbare) dinge, en die fisiese of materiële dinge. Spiritualisme lê die nadruk op die geestelike/onsigbare dinge, en ag die fisiese/materiële dinge minder belangrik. Ons ken dit in minstens die volgende twee vorms. Die Christian Science is die bekendste… Lees Meer »

SPIRITUALITEIT. In gereformeerde* kring is die term “vroomheid” dikwels in die verlede gebruik as verwys is na wat ons vandag “spiritualiteit” noem. Beide terme wek egter agterdog as dit sinoniem beskou word met wêreldvreemdheid, indiwidualisme, sentimentaliteit, en ’n skeiding van die “geestelike” en die “stoflike”. ’n Gereformeerde spiritualiteit omsluit altyd die hele Christelike lewe: gebed*… Lees Meer »

SPIRITUALITEITSMODELLE. Ben du Toit* onderskei ses “spiritualiteitsmodelle” (dit wil sê, maniere waarop mense hulle geloof ervaar) wat in ’n mate verskil van Dale Cannon s’n (Kyk by: Spiritualiteit). Uiteraard kom elemente van meer as een vorm van spiritualiteit by die meeste Christene* voor. Min beleef hulle godsdiens nét volgens die een of ander “model”. ’n… Lees Meer »

SPOELSTRA, BOUKE (1927–), wat as kerkhistorikus en kerkregtelike aan die Teologiese Skool van die Gereformeerde Kerke* op Potchefstroom verbonde was, was voorheen professor vir die teologiese opleiding van swart Gereformeerde Kerke-studente te Hammanskraal. Spoelstra het in die voetspore van JP Jooste, GPL van der Linde en VE d’Assonville* gevolg, en voortgebou op hulle basiswerk veral… Lees Meer »

SPORT EN GODSDIENS. “Sport” word deur die HAT (2015) saaklik gedefinieer as: “1. Liggaamsbeweging/liggaamsoefening as ontspanning. 2. Spel waarby liggaamsbeweging /liggaamsoefening te pas kom; fisieke aktiwiteit waarin mense met mekaar meeding”. Aangesien die Christelike etiek* die gelowige* se verantwoordelikheid teenoor sy liggaam (as tempel van God) beklemtoon, spreek dit vanself dat ’n Christen* geredelik aan… Lees Meer »

SPREEK IN TALE. Kyk by: Glossolalie, en: Tale (tonge).

SPREUKE VAN SALOMO (BYBELBOEK) bevat in sy Hebreeuse* formaat 31 hoofstukke. Die openingswoorde skryf die versameling spreuke aan Salomo* toe. Navorsing het egter getoon dat dit hier gaan oor ’n versameling van spreuke wat oor eeue heen ontwikkel het en wat deel was van die internasionale wysheid*. Samestelling van Spreuke: Die boek is opgebou uit… Lees Meer »

SPRINKAANVOËL. Kyk by: Diere van die Bybel.

SPRINKANE. Kyk by: Diere van die Bybel.

ST BERNADETTE. Kyk by: Soubirous, St Bernadette.

STAAT. Daar bestaan drie hoofstrome van staats- of regeringsvorms. Eerstens: ’n Eenmansregering (outokrasie/monargie). Dikwels ontaard so ’n regering in ’n diktatuur. Die Ou-Testamentiese* koningskap met sy teokrasie* is te uniek om dit hier tuis te bring. Tweedens is daar verskillende (oorvleuelende) vorms van minderheidsregering wat wissel van ’n aristokrasie (regering deur adellikes, belangrikes of wyses… Lees Meer »

STAAT EN KERK. Kyk by: Kerk en staat

STADSENDING. Een van die kenmerke van ons tyd is die vinnige proses van verstedeliking. Die meeste mense op aarde leef in stede en groot dorpe. Ongeveer 70% van die inwoners van Afrika* is reeds stedelinge. Tradisioneel was die sending* veral op die platteland gerig en op die geestelike en fisieke behoeftes van plattelanders. Die stede… Lees Meer »

STADTMISSION, ’n Luthers-georiënteerde groepering, rig sigself veral op Duitssprekendes wat in Suid-Afrika woon. Hulle het ongeveer 1 000 lidmate. Hulle hoofkantoor is in Garsfontein, Pretoria. (Kyk by: Lutheranisme.)  

STAKINGS. Kyk by: Verset / Stakings.

STAMSELNAVORSING. Selle begin verdeel ná bevrugting. Stamselle is selle wat nog nie gedifferensieer het nie en daarom die potensiaal het om in enige soort sel te ontwikkel. Daarom kan hulle in ’n liggaam met selle wat nie meer werk nie, die nie-funksionerende selle vervang. Stamselnavorsing het ten doel om vas te stel op watter maniere… Lees Meer »

STATEBYBEL. Jan van Riebeeck* en sy gevolg het met hulle aankoms in die Kaap in 1652 waarskynlik nog van die “nuwe vertaling” gepraat as hulle van die Bybel* praat, want die Statenvertaling of Statenbijbel waarmee hulle hier aangekom het, was toe minder as vyftien jaar in gebruik. Die Sinode van Dordrecht* (1618–1619) het ná ’n… Lees Meer »

STATISTIEK. In die vroegste indeling van die teologiese* wetenskap was daar ’n afdeling “statistiek” vir daardie deel waar die Christelike kerk* oor die wêreld beskryf word. ’n Belangrike element van hierdie beskrywing sou die getalle wees. Mettertyd het die woord statistiek egter slegs aan hierdie numeriese aspek gekoppel geraak. Een van die grondleggers van die… Lees Meer »

STATUS CONFESSIONIS, “staat van belydenis”, is ’n tegniese kerklike term wat gebruik word wanneer die waarheid van die evangelie* na die oordeel van die kerk* bedreig word deur ’n bepaalde dwaling/dwaalleer*. Die afkondiging van ’n status confessionis beteken dat oor dié bepaalde saak nie meer ’n verskil van mening kan bestaan sonder dat die evangelie… Lees Meer »

STEEKVLIEË. Kyk by: Diere van die Bybel.

STEENBOK. Kyk by: Diere van die Bybel.

STEENKAMP, JOHANNES ANDRIES JACOBUS (ANDRIES) (1907–1972) het in 1931 sy teologiese studie aan die Sendinginstituut* op Wellington voltooi. Hy het later ook BEcon en MTh verwerf. Hy het sy bediening* as hulpleraar van Keimoes en Kanoneiland begin en was agtien maande aan die Bethesda-normaalskool naby Pietersburg verbonde. Hy was vanaf 1935 leraar* van die sending*gemeentes… Lees Meer »

STEENKAMP, WILLEM PETRUS (1879–1956) is in die Calvinia-distrik gebore. Hy het arm grootgeword en was lewenslank ’n kampvegter teen armoede*. Ná sy teologiese studie aan die Universiteit van Stellenbosch het hy sy doktorsgraad in 1910 aan die Vrije Universiteit* in Amsterdam behaal oor die agnostisisme* van Herbert Spencer. Dit was die eerste proefskrif ooit in… Lees Meer »

STEFANAS was die hoof van ’n huishouding in Korinte*, wat waarskynlik uit verskeie manlike en vroulike gesinslede, vrygemaakte slawe en moontlik selfs slawe* bestaan het. Hy is een van die min mense wat deur Paulus* self gedoop is (1 Kor 1:15-16; 16:15-17). 1 Kor 16:15 verwys na Stefanas se huishouding as die eerstelinge* of eerste… Lees Meer »

STEFANUS was een van die sewe mans wat gekies is om die Grieks*sprekende Joodse* Christene* se weduwees in Jerusalem* te versorg (Hand 6:5). Hierdie groep kla dat hulle afgeskeep word in die daaglikse versorging. Deur die Here* se genade het Stefanus ’n kragtige bediening* gehad, wat ook wonders* en tekens ingesluit het. Lede van die… Lees Meer »

STELLENBOSCH, TEOLOGIESE OPLEIDING. Kyk by: Kweekskool/Seminarium/Fakulteit, Teologiese, Stellenbosch en Eerste afgestudeerdes

STENIGING is die vorm van doodstraf wat deur die wet van Moses* voorgeskryf is (Lev 20:2), maar wat ook deur sommige omringende volke, soos die Perse* en Masedoniërs*, toegepas is. ’n Persoon wat tereggestel moes word, is buite die stad of kamp geneem (Lev 24:14; 1 Kon 21:16; Hand 7:5), waar die oog- en oorgetuies*… Lees Meer »

STER VAN BETLEHEM. Jesus* is teen die einde van Herodes*1 die Grote (37–4 vC) se regering gebore. Sterrekykers* het “die ster van Betlehem” na Jerusalem* en na Jesus se geboorteplek gevolg. Sommige ondersoekers bring die ster van Betlehem in verband met óf die verskyning van Halley se komeet (12–11 vC), óf ’n konjunksie van die… Lees Meer »

STERK EN SWAK word deur mag* bepaal, wat in die Nuwe Testament* met beide God en die Bose (Kyk by: Kwaad [die Bose]) geïdentifiseer word. Alhoewel die “sterk man” of Satan* nog nie vasgebind kon word nie (Mark 5:4), word God se krag in die Nuwe Testament toenemend deur Jesus* se magtige werke (Hand 2:22)… Lees Meer »

STERREKYKERS waarvan die Bybel* praat, kan Persiese* priesters wees, mense met bonatuurlike krag en kennis, of mense wat ander verlei. Hulle sou ook as “towenaars*” verstaan kon word (Hand 8:9; 13:6, 8), maar in Matt 2:1 is “sterrekykers” waarskynlik ’n aanduiding van astroloë wat die sterre bestudeer het vir aanduidings van toekomstige gebeure in die… Lees Meer »

STERREVERERING. Naas die son en maan is alle hemelliggame deur die Hebreërs as sterre en as deel van God se skepping beskou (Job 22:12; Ps 8:3-4). In Mesopotamië* is sterre as gode aanbid. In Israel* was dit as afgodediens* verbode omdat sterre deur God geskep is, maar sterreverering het steeds ’n gevaar gebly (Deut 4:19)…. Lees Meer »

STERWE. Tradisioneel word gesê dat die siel* en liggaam van ’n persoon by sy sterwe geskei word. Die siel, wat onsterflik sou wees, gaan dan hemel* of hel* toe, terwyl die verganklike liggaam tot niet gaan. Die meeste teoloë stem egter vandag saam dat ons so ’n dualistiese (Kyk by: Dualisme) mensbeskouing as onbybels moet… Lees Meer »

STERWENSBEGELEIDING. Die begeleiding van ’n persoon wat in ’n proses van sterwe is, vra besondere pastorale en terapeutiese vaardighede. ’n Terminale pasiënt is iemand wat duidelik, volgens alle mediese aanduidings, binne die afsienbare toekoms sy einde (terminus) tegemoet gaan. So ’n situasie behels baie uitdagings vir die sterwende en vir die familie en vriende. Emosies… Lees Meer »

STEWART, JAMES (1831–1905) is in Edinburgh gebore en vandat hy 15 jaar oud was, en ook later terwyl hy geboer het, wou hy sendeling* word. Hy is opgelei as onderwyser en mediese dokter, en is in 1865 as sendeling in die Free Church of Scotland georden. Hy is in 1866 met Mina Stephen getroud. Op… Lees Meer »

STOFFBERG, FRANCINA SUSANNA ALETTA (CINIE, “OUMATJIE STOFFBERG”, GEBORE ROSSOUW) (1865–1967) is op Wellington gebore. Sy is met ’n onderwyser van Riebeeck-Wes, Theuns Christoffel Stoffberg (1878–1937), getroud wat heelwat jonger as sy was. Hy het later senator geword (1928–1937). Ná die Anglo-Boereoorlog* word sy die eerste huismoeder van die pasgestigte Langlaagteweeshuis (Kyk by: Kriel, Abraham Paul)…. Lees Meer »

STOÏSISME is die vernaamste filosofiese skool in die Hellenistiese wêreld (Kyk by: Hellenisme) wat sy naam ontleen aan die beskilderde poort (stoa poikile) aan die noordekant van die Ateense mark waar die filosowe versamel het. Belangrike verteenwoordigers van dié skool was: Zeno van Cilium (circa 335–264 vC), Cicero (143–106 vC), Seneca (circa 4 vC–65 nC),… Lees Meer »

STOREY, PETER JOHN (1938–) was president van sowel die Metodistekerk* van Suider-Afrika as van die Suid-Afrikaanse Raad van Kerke* en is stigter van Noodlyn in Suid-Afrika (1967) en Gunfree South Africa (2004). Vir dertig jaar was hy betrokke by stedelike bedienings, waaronder krisisbedienings. Hy dien in Kaapstad, Sydney en Johannesburg, waar hy dertien jaar lank… Lees Meer »

STRAF kan nie sonder sonde* en skuld* verstaan word nie. Sonde is om teen die wil van God te handel. Skuld is die gevolge wat sonde op ’n mens se lewe het. Straf is die teregwysing van die oortreding. As God straf, moet dit nie as vergelding gesien word nie, omdat God ook dán sy… Lees Meer »

STRUKTURALISME is die versamelnaam van ’n verskeidenheid interdissiplinêre benaderings wat hoofsaaklik in die geesteswetenskappe soos die linguistiek, literêre teorie, sosiale antropologie*, psigo-analise, filosofie* en politieke wetenskap gevolg is tussen die 1950’s en die 1970’s toe dit, veral in Frankryk, ’n hoogbloei beleef het. Die gemene deler van hierdie benaderings is beginsels wat teruggevoer kan word… Lees Meer »

STRYDOM, JACO ### LEMMA WORD GESKRYF.

STRYDOM, WESSEL MARTHINUS LOUWRENS (LOUWRENS) (1933–2001) behaal BMus met lof (1954) aan die Universiteit van Kaapstad asook die Onderwyslisensiaat in orrel, klavier en skoolmusiek aan Unisa. Vanaf 1955 is hy vir 11 jaar onderwyser en vir twee jaar rondreisende sekretaris van die Afrikaanse Christelike Studentevereniging*. Hy was orrelis in vyf gemeentes. Die roeping as predikant*… Lees Meer »

STUIWER. Kyk by: Mate, gewigte, geld.

SUBJEKTIVISME is ’n filosofiese standpunt wat aanvoer dat alle kennis en betekenis die bestaan veronderstel van ’n subjek. Met “subjek” word bedoel ’n sentrum van verwysing en singewing wat beskik oor (self)bewussyn en waarin betekenis van watter aard ook registreer. Ons enigste kennis van subjektiwiteit is dié van die menslike subjek. Gelowige mense ken subjektiwiteit… Lees Meer »

SUBORDINASIANISME verwys na al die denkstromings in die Christendom* wat die Seun* se wese en werk in ’n minderwaardige en ondergeskikte verhouding met die Vader* plaas. Dié denke hou verband met die kerkvaders* van die eerste drie eeue vir wie dit, onder invloed van die Griekse wysgerige verstaan van God, ondenkbaar was dat God self… Lees Meer »

SUID-AFRIKAANSE OORLOG. Kyk by: Anglo-Boereoorlog. (In November 2015 is die Anglo-Boereoorlog volgens berigte amptelik deur die regering hernoem na die Suid-Afrikaanse Oorlog. Daarna is ontken dat dit “amptelik” is.)

SUID-AFRIKAANSE RAAD VAN KERKE (SARK) is die mees verteenwoordigende ekumeniese* organisasie in Suid-Afrika en die meeste hoofstroom-kerke in die land tel onder sy lede. Die wortels van die SARK gaan terug na 1904 toe ’n Algemene Sendingraad vir Suid–Afrika gestig is. Dertig jaar later is die Sendingraad uitgebou tot ’n meer verteenwoordigende Christenraad van Suid–Afrika,… Lees Meer »

SUID-AFRIKAANSE SENDINGGENOOTSKAP. Die sending*ontwaking binne die Protestantisme* teen die einde van die 18de eeu, vind ook onder aanvuring van predikante soos HR van Lier* en MC Vos* in Suid-Afrika neerslag. In verskeie gemeentes* begin groepe lidmate* met sendingwerk. Toe die eerste sendinggenootskappe* uit Europa in 1799 in die Kaap aangekom het, is ’n beroep op… Lees Meer »

SUIDER-AFRIKAANSE WERKGEMEENSKAP VIR SENDINGWETENSKAP (SAWS) is in 1968 gestig deur ’n groep sendelinge* wat die behoefte aangevoel het aan diepgaande teologiese* refleksie oor die Christensending in Suider-Afrika. Die meerderheid van die stigterslede was Afrikaanse predikante* uit die gerefomeerde* tradisie, met David Bosch* as die leidende gees. Die aktiwiteite van SAWS is hoofsaaklik ’n jaarlikse kongres… Lees Meer »

SUIDRYK. Kyk by: Juda4.

SUKDAVEN, MAIRAJ (1965–) is in ’n Christen*-gesin in Pietermaritzburg gebore waar sy pa as evangelis van die Reformed Church in Africa (RCA)* werksaam was. Op 14-jarige ouderdom vind hy die Here* tydens ’n Pinksterdiens in Kimberley en het nooit weer teruggekyk nie. Met die aftrede van sy pa uit die bediening*, voel hy gelei om… Lees Meer »

SUKKOT beteken “takkrale” (Gen 33:17) en “hutte” en dui in die Ou Testament* op twee plekke én op die Loofhuttefees. ’n Plek langs die Jabbok*, oos van die Jordaan*, waar Jakob* tydelik gewoon het ná sy geveg met die man wat hom mank gelaat het en ná sy herontmoeting met sy broer Esau* (Gen 32–33)…. Lees Meer »

SUMERIËRS. Kyk by: Sumer.

SUNDKLER, BENGT (1909–1995) was ’n Sweed wat in 1937 as Lutherse* sendeling* na Suid-Afrika gekom het. Met sy uitstekende taalvermoë het hy gou Zoeloe aangeleer en uitgebreide kennis opgedoen van die inheemse of onafhanklike kerke wat onder die Zoeloes* ontstaan het. Die heersende gedagte onder sendelinge was dat dié kerke nie as ware kerke erken… Lees Meer »

SUPERNATURALISME is afgelei van Latynse woorde wat dui op “bo-natuurlik”, en verwys na die oortuiging dat daar wesens (bv God, engele*), kragte* (bv duiwelbesetenheid) en gebeure (bv wonders*) in die kosmos* is wat op die een of ander unieke of besondere manier met die fisiese werklikheid in verband staan of invloed daarop uitoefen. Hierdie is… Lees Meer »

SUPRALAPSARISME. Kyk by: Infralapsarisme.

SWAELTJIES. Kyk by: Diere van die Bybel.

SWAK. Kyk by: Sterk en swak.

SWANE. Kyk by: Diere van die Bybel.

SWANEPOEL, FREDERIK (FREEK) (1938–) het sy teologiese studie aan die Universiteit van Pretoria voltooi, en was predikant* van die NG Kerk*-gemeentes* Salisbury en Burgerspark voordat hy Noord-Transvaal se sinodale predikant vir jong belydende lidmate* geword het. Daarna was hy predikant van Ermelo-Oos en van 1989 tot met sy aftrede van Skuilkrans-Pretoria. Swanepoel was vir twee… Lees Meer »

SWART BEWUSSYNSBEWEGING verwys na daardie filosofie* en antropologie* wat die waardigheid van alle mense wil beklemtoon. Die beweging, wat in die 1960’s en l970’s in Suid-Afrika ontstaan het onder leiding van mense soos Steve Biko*, het veral die menswaardigheid van swartmense benadruk. In die apartheidskonteks waar swartmense deur baie as minderwaardig teenoor witmense beskou is,… Lees Meer »

SWART TEOLOGIE het veral sedert die 1970’s in die VSA en Suid-Afrika ontwikkel. Dit word beskou as ’n stroming binne die bevrydingsteologie*. Hierdie teologiese benadering dink na oor geloof* in die drie-enige* God uit die sg swart ervaring. Vir sommige verwys die “swart ervaring” na die posisie van armoede, swaarkry, onderdrukking en verontmensliking van etniese… Lees Meer »

SWEER. Eedswering is ’n godsdienstige handeling en ’n moraliteitsnorm. Daar word in God se Naam gesweer (Deut 6:13; 10:20) en Hy word tot getuie* geroep vir die waarheid*, beloftes*, verbondsluitings*, besluite en verklarings. God se Naam* is heilig* en so ook ’n eed wat in sy Naam gesweer word. Dit verseker die familie* se eer… Lees Meer »

SYMINGTON, JOHANNES CORNELIUS (JOHANN) (1948–) is in 1973 in die NG Kerk* gelegitimeer en bedien tussen 1974 en 2004 die gemeentes* Colesberg, Parksig, Lynnwood en Andrew Murray (Johannesburg). Hy was ’n paar jaar lank dosent in praktiese teologie aan Unisa. Symington se kommunikatiewe vaardighede blyk vroeg reeds toe hy as aanbieder van die TV-reekse Die… Lees Meer »

SYNSANALOGIE. God openbaar Homself aan die mens langs die weg van analogie, dit wil sê deur vergelyking ten spyte van verskil. Die vraag kan egter gestel word of teologiese denke en spreke as sodanig nie volledig afhanklik is van ’n bepaalde analogie tussen die bestaan van God en die bestaan van die mens nie: ’n… Lees Meer »

SYNSETIEK. In morele* besinning word soms ’n beroep gedoen op die uitdrukking dat handelinge op syn (bestaan) rus (agere sequitur esse). Dit steun op die belangrike gedagte dat die handelinge of dade van die morele persoon nie van die persoon se visie, karakter*, deugde* en passies geskei kan word nie. Daar is kontinuïteit tussen ons… Lees Meer »