Jou betroubare, lewende Christelike kernensiklopedie1 EN 2 MAKKABEËRS. Kyk by: Apokriewe boeke. MAKPELA. Abraham* het ’n stuk land waarop ’n grot was, by die Hetiet Efron gekoop as plek om Sara* te begrawe (Gen 23). Sara, en later Abraham, Rebekka*, Lea* en Jakob* is daar begrawe. Die grot van Makpela was geleë oos van Mamre in Hebron*. Dié… Lees Meer »
MAAGD verwys na ’n vrou* wat nog nie seks gehad het nie. In die Ou Testament* moes ’n bruid* by voorkeur ’n maagd wees (Deut 22:13-21). Die straf vir die verkragting van ’n verloofde maagd, was steniging*. As die maagd nie verloof was nie, moes die verkragter die bruidsprys betaal en met haar trou (Deut… Lees Meer »
MAAGDELIKE GEBOORTE. Volgens die oudste tekste (ongeveer 50 nC) is Jesus* uit ’n vrou* gebore (Gal 4:4), ’n Seun van Dawid*, en as Seun van God op grond van sy opstanding* met mag* beklee (Rom 1:3-4). In Mark 6:3 (wat uit ongeveer 70 nC dateer) word Jesus ’n seun van Maria* genoem. Kinders is in… Lees Meer »
MAALTYD. Vir die Bybelse* mense was kos ’n gawe van Bo. Daarom bid gelowiges* in die Ons Vader*-gebed vir hulle daaglikse brood. In hierdie gesindheid is God ook by elke maaltyd vir sy gawes geprys en gedank. Gewone maaltye het bestaan uit brood, met miskien groente, vrugte, of ’n stukkie vis daarby. Om op vleis… Lees Meer »
MAALTYD VAN DIE HERE. Kyk by: Maaltyd.
MAALTYDOFFER. Kyk by: Offers en offerandes.
MAANDE. Kyk by: Kalenders.
MAARTENS, MARETHA (1945–) is in Bloemfontein gebore en het op Jacobsdal en Petrusburg grootgeword. Sy het aan die universiteite van die Vrystaat en Stellenbosch studeer en het ook ’n diploma in verpleging verwerf. Sy was dosent in didaktiek en opvoedingsfilosofie totdat sy en haar man, Hennie, leraarspaar van die NG gemeentes Oos-Londen, Welkom en Noordhoek… Lees Meer »
MAÄSEJA is ’n algemene naam vir sowat 20 verskillende persone in die Ou Testament*. ‑Die meeste van hierdie persone kom uit die Levitiese en priesterlike geslagte (vgl bv 1 Kron 15:18; 2 Kron 23:1 en 34:8-11; Jer 35:4; Esra 8:5, 8 en 12:41-42 en 10:18, 21, 22, 30; Neh 3:23). ‑’n Ander Maäseja was die… Lees Meer »
MAATSTOK. Kyk by: Mate, gewigte, geld.
MACKIDD, ALEXANDER (1821–1865). In 1860 is ’n konferensie op Worcester byeengeroep om te beraadslaag oor die geestelike nood in Suid-Afrika. Dr W Robertson* is daarna na Europa gestuur om Skrif*getroue predikante* en onderwysers vir die NG Kerk* te werf. Hy kry twee Nederlandse en sewe Skotse predikante, terwyl Henri Gonin van Switserland en MacKidd van… Lees Meer »
MAG. Volgens die Bybel* behoort alle mag aan God (Matt 6:13; 26:64). God deel hierdie mag of gesag met die mens en gee ook aan ons die vryheid om te kies hoe ons daarmee wil omgaan. Wend ons dit aan in diens van ons medemens en tot voordeel van die skepping, of gebruik ons dit… Lees Meer »
MAGALAT kom in twee verbande in die Ou Testament* voor. ‑Dit is een van die vroue van Esau*, die seun van Jakob*. Sy was die dogter van Ismael* (Gen 28:9), die seun van Abraham* by Hagar*. ‑Die woord “magalat” kom in twee van die psalms (53 en 88) se opskrifte voor. Die 1983-Afrikaanse Vertaling vertaal… Lees Meer »
MAGAT is die naam van twee persone in die Ou Testament*. ‑’n Voorouer van die tempelsanger, Heman*, van die Kehat*-groep (1 Kron 6:35). Die groep is deur Dawid* as tempelsangers aangestel – ’n reëling wat sou geld totdat Salomo* die tempel*1 klaar gebou het. Die groep kan teruggevoer word deur Elkana*, die pa van Samuel*,… Lees Meer »
MAGLON is die seun van Naomi* en haar man Elimelek*, wat in die land Moab* gewoon het vanweë ’n hongersnood in Israel*. Maglon en sy broer Giljon* was getroud met twee Moabitiese vroue, Orpa* en Rut*. Maglon, Giljon en hulle pa sterf en laat hulle ma, Naomi, en haar twee Moabitiese skoondogters, Orpa en Rut,… Lees Meer »
MAGOG EN GOG. Gog, ’n noordelike vyandige gebiedsleier van Israel* (Eseg 38–39), se gebied of volk was die Magog, moontlike nasate van Jafet* (Gen 10:2; 1 Kron 1:5). Die heerser en land is vandag onbekend en kon ’n versamelterm gewees het. Openbaring* 20 sluit by Esegiël* aan en beskryf die finale aanslag van die Bose*… Lees Meer »
MAGTE is byna ’n tegniese term in Paulus* se briewe* wanneer hy dit stel dat Christus* die “bose* magte ontwapen het” (Kol 2:15), “hoog bo alle bose magte en enige vorm van gesag” gesetel is (Ef 1:21) en by die einde die koningskap* aan die Vader* sal oordra, “nadat Hy alle bose magte vernietig het”… Lees Meer »
MAHLOBO, MPHIKELELI GEORGE (1954–) kom as hoërskoolkind tot bekering* deur die getuienis van sy maats, en tydens ’n byeenkoms van die evangelis Reinhard Bonnke* kry hy die roeping tot die bediening*. Hy studeer aan die Apostoliese Geloofsending* (AGS) se teologiese kollege in Soshanguve, waarna hy ook ’n BTh aan Unisa voltooi. Mahlobo bedien die AGS-gemeentes… Lees Meer »
MAKGATHO, SEFAKO (1861-1951) het in Engeland in die teologie* en onderwys gestudeer en was ’n politikus, onderwyser, prediker (Kyk by: Prediking) en joernalis. Hy het 20 jaar in Pretoria skoolgehou en wou gelykheid in die onderwys bevorder en verseker dat alle Suid-Afrikaanse kinders ’n regverdige opvoeding bekom, ongeag hulle velkleur. Hy was die African National Congress… Lees Meer »
MAKHULU, WALTER PAUL KHOTSO (1935—), boorling van Johannesburg, voltooi sy teologie*studie aan die Anglikaanse* College of the Resurrection and St Peter’s in Rosettenville, en dien daarna in die bisdom van Johannesburg. Sy bediening word in die jare sestig onderbreek toe hy vlug vanweë sy betrokkenheid by die anti-apartheidstryd. In Engeland bedien hy gemeentes in die… Lees Meer »
MAKIR is die naam van twee persone in die Ou Testament*. ‑Die kleinseun van Josef* en seun van Manasse* (Gen 50:23), en die voorvader van Gilead* (Num 26:29-34). ‑Die seun van Ammiël. Hy het vir Dawid* gesorg toe lg vir Absalom* gevlug het (2 Sam 17:27).
MAKRO-GEMEENTE is die naam wat aan ’n bepaalde grootte gemeente* met ’n bepaalde bedieningsfilosofie en -struktuur gekoppel word. Binne ’n kerk* soos die NG Kerk* stabiliseer die lading lidmate* per predikant* op ongeveer 630 vir elke leraar in die voltydse bedizening*. (Hierdie lading word egter steeds deur navorsers as onrealisties beskou.) ’n Makro-gemeente is volgens… Lees Meer »
MALAN, DANIËL FRANCOIS (1874–1959) het in 1900 sy teologiese studie op Stellenbosch voltooi nadat hy reeds ’n MA in filosofie verwerf het. In 1905 behaal hy sy doktorsgraad in die teologie* aan die Universiteit van Utrecht. Malan het reeds in 1906 as jong predikant* by die taalstryd betrokke geraak, en het in 1912 deelgeneem aan die… Lees Meer »
MALEAGI (BYBELBOEK). Sommige navorsers glo dat Maleagi nie oorspronklik ’n aparte boek was nie, maar deel was van Sagaria* weens die volgende redes: Die woorde “’n Uitspraak van die Here” kom in die opskrif (1:1) sowel as in opskrifte by Sag 9:1 en 12:1 voor; die Hebreeuse woord wat as die eienaam Maleagi vertaal word,… Lees Meer »
MALGUS se naam, van die Hebreeus* afgelei, beteken “koning”. Joh 18:10-11 beskryf hoe Simon Petrus* die regteroor van Malgus, die hoëpriester* se slaaf*, afgekap het in ’n poging om Jesus* te beskerm toe soldate en wagte Hom gevange wou neem. Malgus was waarskynlik deel van die arrestasiespan. Jesus het Petrus bestraf en Malgus dadelik genees… Lees Meer »
MALHERBE, DANIËL FRANCOIS (1881–1969) het in die Afrikaanse kultuurgeskiedenis van die eerste helfte van die 20ste eeu ’n belangrike rol gespeel. Hy het bekendheid verwerf as skrywer van veral Bybelse* en historiese romans en dramas. Die meulenaar (1926) was die eerste Afrikaanse plaasroman, en die bekende Hans-die-Skipper (1929) handel oor die see en konflik tussen… Lees Meer »
MALULEKE, DANIEL (1946–) het as 14-jarige seun vir die eerste keer skool toe gegaan, maar so gou sy merk gemaak dat hy na die Stofberg-Teologiese Skool (Universiteit van die Noorde) gestuur is om eers as evangelis en daarna as leraar* opgelei te word. Ná sy ordening in die destydse NG Kerk in Afrika* (NGKA) (1980),… Lees Meer »
MAMMON is ’n Aramese* woord vir rykdom en is so bekend dat dit nie vertaal word nie. Dit is die geldmag wat téénoor God staan en die mens kan beheer (Matt 6:24; Luk 16:13). Luk 16:9 kan ’n ironiese oproep wees om deur die oneerlike geldmag vriende te maak. Ander meen dit is ’n… Lees Meer »
MANASSE beteken “om te vergeet” (Gen 41:51). ‑Manasse wat in Egipte* gebore is, was die oudste seun van Josef*. Sy nageslag het uit ’n volle stam bestaan. In die beloofde land is hierdie stam egter in twee gedeel. Die een deel van die stam het hulle gevestig aan die oostekant van die Jordaan*, in die… Lees Meer »
MANDEBVU, DAVID PEDZISAI (–2004) het gedurende die 1960’s en 1970’s ’n belangrike leidende rol in die Reformed Church in Zimbabwe gespeel. Dit was gedurende die oorgangsjare waarin die werk wat deur die NG Kerk* se sending*aksie in Masjonaland (Kyk by: Morgenster) begin is, oorgegaan het in die hande van die inheemse kerk. Mandebvu was gedurende… Lees Meer »
MANDELA, NELSON ROLIHLALE (1918–2013) is as seun van ’n Tembu-kaptein gebore. Hy het sy regsopleiding aan die Universiteit van die Witwatersrand ontvang en praktiseer vanaf 1952 as prokureur in Johannesburg. Hy word reeds in 1944 lid van die African National Congress (ANC) en was van 1951 af president van die ANC-jeugliga. Mandela het hierbenewens ’n… Lees Meer »
MANI. Kyk by: Manicheïsme.
MANICHEÏSME was ’n wêreldgodsdiens wat in die derde eeu ontstaan en vir ongeveer duisend jaar bestaan het. Dit is genoem na die stigter Mani. Hy was afkomstig uit ’n vooraanstaande Persiese familie. Toe hy 12 jaar oud was, het hy, volgens oorlewering, ’n Goddelike openbaring ontvang dat hy die stigter van ’n nuwe godsdiens sou… Lees Meer »
MANIKKAM, EDWARD JACANNATHAN (1954–Oorlede?) was een van die kleurrykste persoonlikhede in die Reformed Church in Africa (RCA)*. Ná sy daadwerklike bekering uit die Hindoeïsme* het hy opleiding as leraar* ontvang en betrokke geraak by die sending* van die NG Kerk* onder die Indiërs in Wes-Kaapland en spesifiek in Rylands. Daar was hy saam met ds… Lees Meer »
MANNA. Volgens Eks 16 het die Here* op ’n bonatuurlike manier aan die Israeliete* kos voorsien met hulle woestyntog op pad na die beloofde land. Hulle kry onder andere manna om te eet. Die Hebreeuse woord “manna” beteken: “Wat is dit?” Die naam verwys na die Israeliete se verbaasde vraag toe hulle dit die eerste… Lees Meer »
MANOAG was die pa van Simson* (Rig 13). Manoag se vrou was onvrugbaar, maar dan verskyn die engel*2 van die Here* aan haar met die nuus dat sy ’n seun gaan hê wat as nasireër* vir God afgesonder moet word. Manoag glo aanvanklik nie sy vrou nie, en dit is eers wanneer die boodskapper aan… Lees Meer »
MANTIEK. Kyk by: Waarsêery.
MAO ZEDONG (in ouer geskrifte: Mao Tse-toeng) (1893-1976) vestig in die 1930’s ’n marxistiese (Kyk by: Marxisme) staat in Noordwes-China. Ná die Tweede Wêreldoorlog* werp sy leër die nasionalistiese bewind van Tsjang Kai-sjek in 1949 omver. Mao word die diktator in ’n kommunistiese* bedeling wat onder die naam Volksrepubliek China* die bewind oorneem. Hy bly… Lees Meer »
MARAIS, BAREND JACOBUS (BEN) (1909–1999) is in die omgewing van Steynsburg (Oos-Kaap) gebore. Sy skooljare bring hy grootliks op Middelburg deur. Hy word daarna student aan die Universiteit van Stellenbosch waar hy agtereenvolgens BA en MA behaal. In die studentelewe neem hy ’n aktiewe aandeel. Naas die feit dat hy primarius van die Wilgenhof-koshuis was,… Lees Meer »
MARAIS, EUGÈNE NIELEN (1871– 1936) sal in Afrikaans* altyd bekend wees as die eerste digter wat aan die begin van die 20ste eeu ’n egte Afrikaanse gedig geskryf het. “Winternag” plaas die emosie van verlatenheid binne ’n natuurbeeld: O koud is die windjie en skraal En blink in die doflig en kaal, so… Lees Meer »
MARAIS, JOHANNES HENOCH (JAN) (1851– 1915) was ’n Hugenote-afstammeling en een van die min welgestelde Afrikaners* teen 1900. Hy het sy fortuin gemaak uit sy aandele in diamantmaatskappye en dit aangevul deur sy vernuf as Stellenbosse sakeman en boer op die familieplaas, Coetzenburg. Hy was betrokke by die gemeenskap, en het almal se respek as… Lees Meer »
MARAIS, PETRUS WILLEM (WILLIE) (1929–2012) is dikwels die Billy Graham* van Suid-Afrika genoem. Marais matrikuleer in Bloemfontein en studeer aan die Vrystaatse en Stellenbosse universiteite. Hy verwerf sy doktorsgraad aan die Universiteit van Suid-Afrika in dogmatiek*. Sy bediening in die NG Kerk* strek oor ’n wye terrein: 1954 Pretoria, 1955 Odendaalsrus, 1958 Brixton, 1960 Olifantshoek,… Lees Meer »
MARDUK was die beskermgod van Babilon*, maar het aanvanklik ’n lae status gehad. Sy opgang in die hiërargie van die gode het waarskynlik in die 18de eeu vC tydens koning Hammurapi* se regering begin. Om tred te hou met Babilon se toename in politieke mag, word mettertyd al hoe meer vermoëns aan Marduk toegeken. Uiteindelik… Lees Meer »
MAREE, WILLEM LIEBRECHT (WILLIE) (1926–1989) verwerf BA en LLB aan die Universiteit van Pretoria. Hy staan uit as leier en dien as voorsitter van Sonoptehuis en die verteenwoordigende studenteraad. Hy neem ook aktief deel aan die Christelike Studentevereniging*, die Afrikaanse Studentebond en die studenteblaaie. Hy werk as joernalis en word die inligtingsbeampte van die NG… Lees Meer »
MARI is die Amoritiese* hoofstad in die noordelike deel van Mesopotamië*, later bekend as Assirië*. Die Amoriete was Semities* van oorsprong en het vanaf 2000 vC uit die westelike woestyngebiede in die noordelike dele van die Vrugbare Halfmaan ingetrek. Die Amoriete het geleidelik die Akkadiese leierskap vervang en swaai die septer vir feitlik 30 jaar… Lees Meer »
MARIA. Daar is sewe vroue in die Nuwe Testament wat as Maria bekend was: ‑Die ma van Jesus. Oor Maria se afkoms is nie baie bekend nie. Matt 1:1-17 en Luk 3:23-38 gee geslagsregisters van Josef*. Haar familielid Elisabet* het van Aäron* (Kyk by: Leviete* en priesters*1) afgestam (Luk 1:5). Dis onbekend of Maria ook… Lees Meer »
MARIA-FONTEIN. Kyk by: Gihon1.
MARIOLOGIE is die teologiese besinning oor die rol van Maria*1 in God se heilsplan. Die Katolieke* en Ortodokse* kerke wil hulle Mariologie op die Bybel* en die leer van die kerkvaders* baseer. Die menswording* van die Woord* (Logos*) is die kernbegrip wat die rol van Maria bepaal. Om die leer oor die ware mensheid en… Lees Meer »
MARKUS, DIE EVANGELIE VOLGENS (BYBELBOEK). Hoewel die Markus-Evangelie die tweede boek in die Nuwe Testament* is, dink die meeste ondersoekers dat dit die éérste Evangelie* is wat geskryf is. Omdat Markus baie korter as Matteus/Mattheus* en Johannes* is, het die vroeë kerk min aandag aan Markus bestee. Augustinus* (400 nC) het gemeen dat Markus net… Lees Meer »
MARKUS, JOHANNES. “Johannes” is ’n algemene Joodse* naam. Twee keer is in Handelinge* sprake van “Johannes wat ook Markus genoem is” (12:12, 25; 15:37), moontlik om verwarring met Johannes*2, seun van Sebedeus*, te voorkom. Twee keer word hy net “Johannes” genoem (Hand 13:5,13) en een keer net “Markus” (15:39), ’n naam wat net in Handelinge… Lees Meer »
MARSION (oorlede circa 154) was die invloedrykste en suksesvolste “ketter”* van die 2de eeu nC. Sy “kettery” lê daarin dat hy niks met die Ou Testament* te doen wou gehad het nie. Marsion was ’n skeepsmagnaat uit Klein-Asië wat in 140 nC na Rome gekom het. Hy het hom daar by die gemeente* aangesluit, maar… Lees Meer »
MARTA/MARTHA was die suster van Maria*5 en Lasarus*2 van Betanië*. Sy was waarskynlik die oudste en dus verantwoordelik vir die goeie verloop van die huishouding (Luk 10:38). Toe Maria haar nie met haar praktiese take help nie, kla Marta daaroor. Volgens Jesus* kies Maria egter die beste deel, wat nie van haar weggeneem sal word… Lees Meer »
MARTELAARS. Christen-martelaarskap het in die 20ste en vroeë 21ste eeu baie toegeneem. Sedert die begin van die Christendom* was daar Christene* wat vir hulle geloof* gesterf het. In die Romeinse tydperk (Kyk by: Romeinse Ryk) was daar drastiese vervolging tot by die bekering van keiser Konstantyn*. Sedert die tyd van die Hervorming* ná Johannes Hus*,… Lees Meer »
MARTELING word in so te sê al die lande van die wêreld deur wetgewing verbied. Tog kom dit oraloor voor en is daar mense wat beweer dat dit selfs aan die toeneem is. In 2015 was daar skokkende bewerings oor Amerikaanse marteling van politieke gevangenes buite die VSA, terwyl terroriste-groepe soos die sg Islamitiese Staat… Lees Meer »
MARTHA. Kyk by: Marta.
MARTINUS VAN TOURS (316–397), die biskop van Tours, was die kind van heidense ouers in Pannonië, Hongarye. Hy was aanvanklik ’n soldaat. Nadat Marti (soos hy genoem is) die helfte van sy mantel aan ’n bedelaar by Amiens gegee het, het Christus* in ’n naggesig aan hom verskyn. Dit het hom aangespoor om hom te… Lees Meer »
MARTYN, HENRY (1781–1812). Ná sy bekering in 1800 kom hierdie belowende wiskundige onder die invloed van Charles Simeon, wat vir 53 jaar predikant in Cambridge was. In 1803 skok hy die akademiese gemeenskap met sy besluit om sendeling* te word. Simeon, ’n evangeliese Anglikaan* in die tradisie van George Whitefield*, moedig hom aan om hom… Lees Meer »
MARX, KARL HEINRICH (1818–1883). ’n Duitse filosoof wat die tweede helfte van sy lewe in Londen deurgebring het nadat hy uit die destydse Pruise verban is. Sy werk dien as inspirasie vir die kommunisme* en die Marxisme*. Volgens Marx word alle geskiedenis onderlê deur materiële (gewoonlik ekonomiese) oorwegings. Die moderne wêreld word oorheers deur ’n… Lees Meer »
MARXISME (NEO-MARXISME) EN DIALEKTIESE MATERIALISME. Aan die begin van die 18de eeu het die ontdekking van elektromagnetisme die idee van “positief – negatief – vonk” daargestel. In die denke van Hegel* is dit tot uitdrukking gebring in die skema van “tese – antitese – sintese”. Volgens Karl Marx* word die geskiedenis ten diepste bepaal deur… Lees Meer »
MARY STUART (MARY, QUEEN OF SCOTS) (1542–1587) was die enigste kind van koning James V van Skotland en sy Franse vrou, Mary van Guise. Haar pa sterf toe sy ses dae oud was en sy word onmiddellik koningin onder regentskap van haar ma. Sy word in die hof van die Franse koning, Hendrik II, opgevoed…. Lees Meer »
MARY TUDOR (“BLOODY MARY”) (1516–1558) was die dogter van koning Henry VIII* en die Spaanse prinses, Katarina van Aragon. Katarina was eers met Henry se broer getroud, daarom is Mary as ’n buite-egtelike kind beskou. Henry is daarna met Anne Boleyn getroud. Sy het Mary toegang tot haar ouers verbied en in die proses is… Lees Meer »
MASANGO, MAAKE JONATHAN (1947–) is die eerste swart teoloog wat professor word aan die Universiteit van Pretoria se fakulteit teologie* waar hy praktiese teologie doseer. Hy was moderator* van die Presbiteriaanse Kerk* in Suider-Afrika (1976-1977) en vise-president van die Suid-Afrikaanse Raad van Kerke (1997-1999). Masango is aktief in die ekumene* en het in die uitvoerende… Lees Meer »
MASEDONIË. Ná die opstand deur Andriskus in Masedonië het Rome (Kyk by: Romeinse Ryk) in 148 vC die gebied oorgeneem en die provinsie Masedonië geskep. Griekeland* het in die eerste eeu vC uit twee provinsies bestaan: Masedonië in die noorde en Agaje* in die suide. Masedonië het bestaan uit die vlaktes van die golf van… Lees Meer »
MASEMOLA, MANCHE (1913–1928) is naby Pietersburg (tans Polokwane) in ’n Pedi-gesin gebore. Sy het nie skoolopleiding gehad nie. In 1919 het ’n Anglikaanse* monnik*, vader Augustine Moeka, ’n sending*stasie in daardie omgewing geopen. Masemola en haar niggie, Lucia, het graag die dienste en later ook doop*klasse bygewoon. Dit het groot onmin by die huis veroorsaak…. Lees Meer »
MASHAU, THIANDAVHA DERRICK (DERRICK) (1970–) is die eerste swart professor aan die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika (GKSA)* se Teologiese Skool op Potchefstroom en hoof van die vakgroep sendingwetenskap*. Mashau het al sy grade op Potchefstroom verwerf: BA en MA (dogmatologie*) aan die Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys*, en die PhD (sendingwetenskap) en MA (ontwikkeling… Lees Meer »
MASORETE. Masoreet is afgelei van ’n Aramese* woord wat “bewaar” beteken. Dit verwys na persone wat die teks van die Hebreeuse* Bybel moes bewaar. Oorspronklik is hierdie tekste sonder vokale geskryf. By Jabne* is die teks van die Hebreeuse Bybel (in 100 nC) finaal vasgestel. Hierdie teks het toe bekend gestaan as die Masoretiese teks…. Lees Meer »
MASSA EN MERIBA is plekname wat onderskeidelik “op die proef stel” en “rusie” beteken Volgens Eks 17:1-7 het Israel* weens die gebrek aan water by Refidim met Moses* rusie gemaak, waarop Moses vra waarom die klaende volk die geduld van die Here* so op die proef stel. Moses slaan op hierdie plek volgens bevel van… Lees Meer »
MASSADA (die Romaanse vorm van die Hebreeuse metzada wat “vesting” beteken) is ’n hoë berg met rotsplato en diep klowe aan die westekant van die Dooie See in die Judese woestyn ongeveer 25 km van En-Gedi. Koning Herodes *1 het gedurende 37 en 31 vC vir hom hier ’n fort gebou as ’n wegkruipplek sou… Lees Meer »
MASTURBASIE is die seksuele selfbevrediging deur die stimulering van die eie seksuele organe. In pre-moderne tye het die oortuiging geheers dat dit kan lei tot fisiologiese probleme of ernstige geestesversteuring. Dit is veral afgewys in gemeenskappe waar hoë kindersterftes en ’n beperkte lewensverwagting druk geplaas het op die voortbestaan van die gemeenskap en waar masturbasie… Lees Meer »
MATE, GEWIGTE, GELD. Die mate, gewigte en geldeenhede waarna in die Ou* en Nuwe* Testament verwys word, kan nie met sekerheid geïdentifiseer word nie. Die saak word gekompliseer deurdat daar in die tyd van die Ou Testament nie internasionale standaarde en gewigte was nie, en daar naas die gewone eenhede ook nog standaard-gewigte vir die… Lees Meer »
MATERIALISME dui in die filosofie op die oortuiging dat materie die basiese bestanddeel van die kosmos is en dat alles hieruit voortkom. In die algemene gebruikstaal – waaroor dit verder hier gaan – dui dit op die lewensbeskouing waarvolgens jou welsyn van materiële besittings afhang. Alle rykes is nie materialisties nie, terwyl sommige armes materialisties… Lees Meer »
MATTEUS/MATTHEUS (PERSOON). Die naam beteken “geskenk van God”. (Terwyl die 1983-Afrikaanse Bybelvertaling “Matteus” skryf, waaraan hier voorkeur gegee word, gebruik Die Nuwe Testament en Psalms [2014] weer die ouer spelwyse, “Mattheus”). Matteus is een van die twaalf apostels*. In Mark 5:18 en Luk 6:15 is hy sewende en in Matt 10:3 en Hand 1:13 agtste… Lees Meer »
MATTEUS/MATTHEUS, DIE EVANGELIE VOLGENS (BYBELBOEK). In die Vroeë Kerk* was die Matteus-Evangelie lank die mees geliefde Evangelie*. (“Mattheus” is die spelwyse van die Nuwe Testament en Psalms: ’n Direkte Vertaling [2014]. Die 1983-Afrikaanse Vertaling, waaraan hier voorkeur gegee word, is “Matteus”.) Die Matteus-Evangelie gee ’n omvattende weergawe van Jesus* se lewe en sterwe. Tipies van… Lees Meer »
MATTHEUS. Kyk by: Matteus/Mattheus.
MATTHEWS, ZACHARIAH KEODIRELANG (1901–1968) is in Kimberley gebore. Hy is ná sy skoolopleding eers Lovedale* toe en daarna na Fort Hare, en word in 1923 die eerste swartman wat ’n BA-graad by ’n Suid-Afrikaanse inrigting verwerf. In 1923 het hy die eerste swart hoof van Adams’ College in Natal geword. Deur privaatstudie het hy sy… Lees Meer »
MATTIAS is deur die lot as die twaalfde apostel* in Judas*4 Iskariot se plek aangewys (Hand 1:23-26). Mattias is ’n verkleinwoord van Mattatias of Mattitia, “gawe van Jahwe*”. Afgesien van latere legendes (’n apokriewe* Evangelie is in Mattias se naam geskryf) is niks verder oor hom bekend nie. Die betekenis van Mattias se aanwysing lê… Lees Meer »
MAXEKE, CHARLOTTE MANYE (1874–1939) is naby Fort Beaufort gebore en het haar vroeë opleiding by ’n sending*skool in Uitenhage ontvang. Sy was besonder goed in tale (ook Engels en Nederlands) en musiek. Daarna is sy Kimberley toe waar sy skoolgehou en solokonserte in die stadsaal aangebied het. Sy is in 1896 saam met ’n swart… Lees Meer »
MBEKI, THABO MVUYELWA (1942–) is in Iditywa in die Transkei gebore as seun van Govan en Epainette Mbeki. Sy pa, vernoem na ’n sendeling* (Kyk by: William Govan), het self bekendheid verwerf as prominente “struggle”-leier. Mbeki het aan die Universiteit van Fort Hare uitgeblink en het later ’n meestersgraad in die ekonomie aan die Universiteit… Lees Meer »
MBITI, JOHN SAMUEL (1931–) is in Mulango, Kitui, in Kenia gebore. Hy word “die vader van die hedendaagse Christelike geloof in Afrika” genoem en sy werk oor die Nuwe Testament*, tradisionele Afrikagodsdiens(te) (Kyk by: Afrika-tradisionele religie) en ander wêreldgodsdienste is wyd gepubliseer. Sy bekendste publikasies sluit in African Religions and Philosophy, New Testament Eschatology in… Lees Meer »
McCANN, OWEN (1907–1994) was die eerste Suid-Afrikaner wat ’n kardinaal* van die Katolieke Kerk* geword het. Hy is in 1935 tot priester*2 georden. In 1941 het hy redakteur geword van The Southern Cross*, Suider-Afrika se Katolieke koerant, en hy beklee dié pos tot in 1948. In 1986 het hy weer die redakteurstoel van The Southern… Lees Meer »
McCAULEY, RAY (1949–) het met die stigting van die charismatiese Rhema-kerk in Randburg in 1979 voltyds tot die bediening toegetree, en was in 1984 een van die stigterslede van die Internasionale Federasie van Christen-kerke (IFCC). Hy was ná 1994 se staatkundige veranderings in Suid-Afrika ook ’n stigterslid van die National Interfaith Leaders Council (NILC) wat… Lees Meer »
McGAVRAN, DONALD (1897–1990) het bekendheid verwerf met sy sogenaamde “kerkgroei-beweging” (Church Growth). Die benadering wat deur hom en Arthur Glasser gevolg is, kom daarop neer dat kerke en sending*organisasies hulle sendingaksies so moet inrig dat die grootste mate van groei bereik word. Hy is as sendelingkind in Indië gebore. In sy belangwekkende werk The Bridges… Lees Meer »
McGREGOR, ANDREW (1829–1918) is in Skotland gebore en het sy hoërskoolopleiding in Edenburgh ontvang. Hy het ook daar sy universiteitsopleiding in wiskunde ontvang. In 1852 skryf hy vir teologie* in by die kollege van die Vrye Kerk van Skotland in Edinburgh. Ná sy legitimasie het hy hom vir sendingwerk in China* aangebied, maar sy brief… Lees Meer »
MEDIA EN GODSDIENS. Kyk by: Pers en godsdiens.
MEDIAVRYHEID. Kyk by: Persvryheid.
MEDIESE ETIEK. Kyk by: Bio-etiek.
MEDITASIE is ’n intensiewe, geestelike/spirituele fokus op bv religieuse dokumente, tekste of God. Dis ’n rituele losmaking van daaglikse ritme ten einde tyd te maak vir spirituele refleksie/nadenke oor die menslike self/lewenservarings binne ’n verskerpte bewussyn van God se teenwoordigheid. Meditasie is ’n vorm van geestelike dissipline (afsondering) met ’n toepaslike liggaamsposisie en ’n ontspanne… Lees Meer »
MEFIBOSET beteken “uitdrukking van skaamte”. Die Bybel* maak melding van twee persone met hierdie naam. ‑Die seun van Saul* by sy byvrou Rispa, dogter van Aja (2 Sam 21:8). ‑Die kleinseun van Saul en seun van Jonatan*. Hy was 5 jaar oud toe Saul en Jonatan dood gevind is op Gilboaberg. Die nuus van die… Lees Meer »
MEGANIESE INSPIRASIE. Kyk by: Inspirasieteorieë.
MEGIDDO was een van die belangrikste Kanaänitiese* stede tot aan die einde van die Laat-Bronstydperk (1130 vC). Talle oorloë is deur die eeue naby Megiddo geveg, weens die landskap en die strategiese ligging bo-aan die Arapas wat die kusvlakte met die Jisreëlvallei* verbind. In die koningstyd van Israel* word Megiddo saam met Geser en Hasor*… Lees Meer »
MEGILLOT is die Hebreeuse* woord wat gebruik word om na vyf boeke wat in die Hebreeuse Ou Testament saamgegroepeer word, te verwys, naamlik Hooglied*, Rut*, Klaagliedere*, Prediker* en Ester*. Die Jode* verwys daarna as “Die Feesrolle”, omdat dit tot vandag toe op vyf Joodse feeste voorgelees word: Hooglied by die Pasga* om God se liefde… Lees Meer »
MEIRING, ARNOLD MAURITIUS (1906–1984) is in Graaff-Reinet gebore. Ná sy teologiese opleiding aan die Kweekskool* op Stellenbosch en die Teologiese Seminarium te Princeton (VSA), is hy in 1932 as medeleraar van sy pa, ds PGJ Meiring*, in die gemeente Rondebosch bevestig. In 1938 het hy na Transvaal verhuis waar hy in drie gemeentes gewerk het:… Lees Meer »
MEIRING1, PIETER GERHARDUS JACOBUS (1866–1938) was redakteur van De Kerkbode*, amptelike blad van die NG Kerk*, wat in sy tyd Die Kerkbode geword het. Meiring was NG predikant van Rondebosch toe hy ’n tyd lank deeltyds as redakteur waargeneem het, en het ’n benoeming as voltydse redakteur bedank voordat hy in óf 1921 óf 1923… Lees Meer »
MEIRING2, PIETER GERHARD JACOBUS (PIET) (1941–) word predikant in die NG Kerk*, soos sy pa Arnold* en sy oupa Pieter*, en sy seun Arno. Ná sy voorstudie in Pretoria behaal hy sy Drs Teol aan die Vrije Universiteit*, Amsterdam, en sy DD in 1967 aan die Universiteit van Pretoria. Hy gebruik sy gawes op vele… Lees Meer »
MEISTER ECKHART. Kyk by: Eckhart, Johann.
MELANCHTON, PHILIP (1497–1560). Melanchton is die Griekse* vorm van sy eintlike van: Schwarzerdt (swart grond), en is deur sy grootoom, Johannes Reuchlin, aan hom gegee nadat hy hom op twaalfjarige ouderdom by die Universiteit van Heidelberg laat inskryf het. Twee jaar later verwerf hy sy BA. Op 17 kry hy sy MA by Tübingen. Die… Lees Meer »
MELGISEDEK beteken “koning van geregtigheid*” (Heb 7:2). Hy was koning van Salem en priester* van God, wat Abraham* geseën het en ’n tiende van Abraham ontvang het ná Abraham se oorwinning oor koning Kedorlaomer* en sy bondgenote (Gen 14:17-20). “Melgisedek” blyk ’n koninklike Kanaänitiese benaming te wees. Dit is byna dieselfde soos “Adoni-Sedek” (Jos 10:1),… Lees Meer »
MELITO, BISKOP VAN SARDIS (?–circa 180) het die eerste Christelike kanon* van die Ou Testament* opgestel. Sy lys van Ou-Testamentiese Bybel*boeke is, afgesien van Ester*, presies dieselfde as wat in die 1983-Afrikaanse Vertaling voorkom. Sy kanon sluit ook nie die apokriewe* boeke of die pseudepigrafiese* boeke in nie. Melito was self ’n produktiewe skrywer, alhoewel… Lees Meer »
MEMA. Kyk by: Carfo en Mema(-Media).
MEN, ALEKSANDR WLADIMIROWITSJ (1935–1990) is in Moskou gebore. Toe hy sewe maande oud was, is hy saam met sy ma in die verbanne Katabombe-kerk, ’n afdeling van die Russiese Ortodokse Kerk* wat geweier het om met die Sowjet-owerheid saam te werk, gedoop. Hy is in 1960 as priester*2 georden. Men het gou groot invloed gehad… Lees Meer »
MENAHEM was die sestiende koning van die noordelike koninkryk Israel*4 en een van die wreedstes. Hy trek uit Tifsag aan die Eufraat*, net suid van Haran*, wat hy ook met geweld ingeneem het, onder andere deur die swanger vroue oop te sny, vermoor koning Sallum in Samaria* en verklaar homself koning oor Israel teen die… Lees Meer »
MENDELSSOHN BARTHOLDY, JAKOB LUDWIG FELIX (1809–1847) se oupa, Moses Mendelssohn, was een van die bekendste Joodse* filosowe van sy tyd, maar sy kleinseun het as oortuigde Christen* grootgeword, en was nooit skaam om sy geloof in die openbaar én in sy musiek te bely nie. Hy was skaars sestien toe hy sy Midsomernag-overture gekomponeer het…. Lees Meer »
MENNO SIMONSZ(OON). Kyk by: Simonsz(oon), Menno.
MENNONIETE. Kyk by: Simonsz(oon), Menno.
MENS, OU MENS, NUWE MENS. Wanneer die Bybel* oor mense praat, is dit altyd in verhouding tot God, bv dat hulle deur God geskep is, gehoorsaam of ongehoorsaam aan God is, en deur God verlos of gestraf word. As gevolg van hulle sonde* is hulle verhouding met God verbreek en is hulle uitgelewer aan die… Lees Meer »
MENSEREGTE (CHRISTELIKE SIENING). Hoewel die meeste Christelike kerke nie die menseregtebeweging wat ná die Tweede Wêreldoorlog* op gang gekom het, teengestaan het nie, het die teleurstellende reaksies daarop die kerke verplig om van 1970 af sterk aandag te gee aan die teologiese* begronding van menseregte. Die geskiedenis van die vertraagde ondertekening van menseregteverdrae van 1966,… Lees Meer »
MENSEREGTE (DEFINISIE EN GESKIEDENIS). Menseregte word gesien as dié regte wat onaantasbaar is en van alle mense van alle tye en plekke op gelyke wyse geld. Hierdie primêre regte, wat met vele variasies beskryf word, het veral met die lewe, vryheid, eiendom, geluk en veiligheid van elke mens te maak. In enger sin word die… Lees Meer »
MENSWORDING. Hierdie term verwys na Jesus* Christus*, wat aan die begin van ons jaartelling in Palestina* gebore, geleef en gesterf het. Die kerk* bely in gehoorsaamheid aan die Bybel* dat sy geboorte die menswording van God vergestalt, dat Jesus Christus tegelykertyd in één persoon God én mens is en dat net Hy daarom die Middelaar… Lees Meer »
MENTOR, IZAK JACOBUS (1928–) het as kind in sy pa se veeboerdery gewerk. Eers op 15-jarige ouderdom is dié besonder skrander tiener die eerste keer skool toe. Ná drie jaar slaag hy standerd 6, waarna hy privaat verder studeer. In 1951 begin hy met teologie* op Wellington, en in 1957 word hy op Umtata georden…. Lees Meer »
MER. Kyk by: Rothman, Maria Elizabeth Charlotte.
MERARI word aangedui as Levi* se derde seun (bv Gen 46:11). Num 3–4 dui aan dat Moses* die familie van Merari op die woestyntog gevra het om die swaar strukture van die tabernakel* te dra. Hoewel onseker, het Merariete moontlik al in Dawid* se tyd dienste in die kultus verrig. Die Merari-familie was waarskynlik ook… Lees Meer »
MERIBA. Kyk by: Massa.
MES / MES-AKSIE. Kyk by: Metro-evangeliese sorg.
MESA was volgens 2 Kon 3:4 ’n koning van Moab* en ’n skaapboer wat 100 000 lammers en die wol van 100 000 ramme aan die koning van Israel* moes lewer. Daar word ook van Mesa vertel in die sg “Mesa-stele”. (“Stele” is ’n argeologiese term en bedoel ’n regop plat pilaar of steen met… Lees Meer »
MESASTEEN. Kyk by: Mesa.
MESOPOTAMIË. Die beskawing in Mesopotamië het uit stadstate ontstaan. Die oudste en belangrikste hiervan was Susan, Kis en Ur. Die naam “Mesopotamië” (Grieks*: “tussen riviere”) verwys in die algemeen na die hoogliggende gebied tussen (twee) riviere (Hebreeus* Aram–Naharajim, “Sirië van die [twee] riviere”). Hierdie aanduiding kan op enige gedeelte van moderne Oos-Turkye af tot by… Lees Meer »
MESSIANISME verwys breedweg na die Bybelse verwagting rondom ’n Messias*. Hierdie verwagting het sy oorsprong in die koningshuis, in besonder dié van Dawid*, die “gesalfde van God” (1 Sam 16; 2 Sam 5:3). Die Messiasverwagting gaan egter oor méér as net ’n verwagting rondom ’n “gewone” koning. Hierdie koning sal die verbondsteologie* van Sinai*2 finaal… Lees Meer »
MESSIAS (CHRISTUS), MESSIASVERWAGTING. Net in Joh 1:41; 4:25 kom die Griekse* transliterasie Messias van mesjiga (Aramees*; masjiag in Hebreeus*) voor, met die Griekse vertaling Christos, “gesalfde”, daarby. Iemand is met olie “gesalf” in ’n amp*, gewoonlik as priester*1 of koning* (Eks 30:30; 1 Sam 12:3). Die Messiasverwagting is in die Ou Testament* soms indirek: die… Lees Meer »
MESSIASGEHEIM. Tot die begin van die 20ste eeu is aanvaar dat die Markus-boek*, as die oudste Evangelie*, ’n baie betroubare bron vir die geskiedenis van Jesus* se lewe is. Volgens Markus gee Jesus mense opdrag om stil te bly oor sy wonders* (Mark 1:44; 5:43; 7:36); moet die demone* wat Hom herken, swyg oor wie… Lees Meer »
MESSIASVERWAGTING. Kyk by: Messias, en: Messianisme.
META-ETIEK. Kyk by: Etiek.
METAFOOR dra ’n beeld se betekenis op iets of iemand oor. Dit is nie ’n letterlike beskrywing nie, maar wil ’n ooreenkoms aandui. ’n Metafoor verplig ons om te onderskei tussen letterlike en figuurlike betekenisse. Toegepas op God, word God se heerskappy en die vastigheid, sorg, leiding en veiligheid wat Hy bied, met metafore soos… Lees Meer »
METODISME dank sy ontstaan aan die kragtige opwekkingsbeweging in Engeland (18de eeu), gestimuleer deur die Duits-Lutherse piëtisme* en as reaksie op die verstarring en verval van die geloofslewe in die Anglikaanse* staatskerk. Die inisiatief, leiding en organisering van die beweging het van John Wesley* (1703–1791) uitgegaan, met sy broer Charles* en George Whitefield* as vernaamste… Lees Meer »
METODISTEKERK VAN SUID-AFRIKA het ’n lang en invloedryke rol sedert die vroeë Britse vestigings aan die Kaap, veral ná 1806, gespeel. Die kerk het voortgekom uit die nie-biskoplik-georganiseerde Metodiste-tradisie in Engeland wat vandaar wêreldwyd versprei het. Van die grootste en belangrikste vestigings van hierdie tradisie het in Noord-Amerika plaasgevind. Onder hulle belangrikste pioniers in Suid-Afrika… Lees Meer »
METRO-EVANGELIESE SORG, aanvanklik MES-aksie genoem, is op 1 Junie 1986 amptelik deur ds De Wet Brits en sy vrou, Magda, in Johannesburg begin, maar is voorafgegaan deur: Straatwerk-Aksie in Hillbrow, Mens-tot-Mens-Aksie wat in 1985 deur die NG Gemeente Johannesburg-Oos (Irene) geloods is; MES-Fonds; en die besorgdheid van die NG Kerk-sinode* van Suid-Transvaal dat die kerk*… Lees Meer »
METTLER, JAN JOHANNES FREDERICK (1939–) het verskeie gemeentes van die voormalige NG Sendingkerk* (NGSK) bedien en was jare lank sekretaris van die NGSK se Kommissie vir Getuienisaksie. “Oom Jan”, soos hy allerweë bekend was, het in verskeie sinodale kommissies van die NGSK en, ná samesmelting, die Verenigende Geref Kerk in Suider Afrika (VGKSA)* gedien. As… Lees Meer »
METUSALAG. Kyk by: Metusalem.
METUSALEM, ook genoem Metusalag. Hy was die seun van Henog*, die pa van Lameg* en die oupa van Noag* (Gen 5:21-27). Volgens die Bybel* het hy 969 jaar gelewe. Kyk ’n mens na die geslagsregister in Gen 5, het almal wat genoem word ’n lang lewe geniet, met Metusalem wat die langste gelewe het.
METZGER, BRUCE MANNING (1914–2007) behaal sy teologiese* kwalifikasie aan die Princetonse Teologiese Seminarie, en sy MA, PhD (1942) in Klassieke aan die Princeton-universiteit. Hy ontvang eredoktorsgrade van onder meer die universiteite van St Andrews en Potchefstroom. As Presbiteriaanse* predikant* doseer hy aan die Princetonse Teologiese Seminarie (1938–1984). Gedurende 1985 besoek hy 12 van die (destydse)… Lees Meer »
MFECANE (’n Zoeloe-woord) beteken “om te vergruis” of “groot oorlog” en is een van die ingrypendste gebeurtenisse in Suidelike Afrika gedurende die 19de eeu. Dit is ook bekend as difaqane en lifaqane (uit die Sotho-taalgroep). Hierdie rewolusie wat onder die noordelike Nguni-stamme plaasgevind het, het ’n kettingsreaksie veroorsaak waarin gevestigde dinastieë oorrompel en vervang is,… Lees Meer »
MGAWI, KILLION JACOB (1931–) is die seun van een van die eerste bekeerlinge op Nkhoma in Malawi, die NG sending* se latere hoofstasie. Sy pa word evangelis en Mgawi volg hom na, eers as onderwyser (1951) en toe as leraar (1956) – die jongste tot in daardie stadium. Sy loopbaan in die Sinode van Nkhoma… Lees Meer »
MGIJIMA, ENOCH JOSIAH (1858–1929) is by Bulhoek in die Oos-Kaap gebore. Hy was die derde van drie seuns van Josiah Mgijima van die Mfengu-stam, deel van die Hlubi-groepe wat uit Natal gevlug het. Die familie het uiteindelik in 1848 ’n tuiste by Hinsta se Gcaleka-Xhosa gevind. Mgijima se pa, Josiah, het onder die sendeling* John… Lees Meer »
MGOJO, KHOZA ELLIOT MBUYISA (1932–2012) het as jong onderwyser geroepe gevoel tot die bediening. Nadat hy sy BA Teologie aan die Universiteit van Fort Hare behaal het, is hy as predikant* in die Metodistekerk* georden. Sy meestersgraad het hy in Chicago behaal en sy PhD aan die Universiteit van Fort Hare. Mgojo was ’n knap… Lees Meer »
MICHELANGELO BUONAROTTI. Kyk by: Buonarotti, Michelangelo.
MIDDELAAR is iemand wat tussen twee vyandige partye versoening* bewerk (bemiddel). In Bybelse sin veronderstel dit die vervreemding tussen God en mens* as gevolg van sonde*. Priesters*1 tree as middelaars namens mense op by God (2 Kron 26:18), en profete* namens God by mense (Deut 18:18). Moses* is dié Ou-Testamentiese* voorbeeld van ’n middelaar tussen… Lees Meer »
MIDIAN was ’n landstreek in die suidooste van Palestina*. Die Midianiete word soms in noue samehang met die Ismaeliete genoem en word in Gen 37:2-28 beskryf as handelaars wat gereis het tussen Gilead* en Egipte*. Midian was die gebied waarheen Moses* gevlug het toe hy die Egiptiese* amptenaar vermoor het (Eks 2:15). Daar het hy… Lees Meer »
MIDIANIETE. Kyk by: Midian.
MIERE. Kyk by: Diere van die Bybel.
MIGA (BYBELBOEK) is die sesde boek van die Boek van die Twaalf* in die Hebreeuse* kanon*, maar staan derde in die Griekse* vertaling (Septuaginta*). Die Septuaginta het waarskynlik probeer om die eerste drie boeke in kronologiese volgorde te plaas (Amos*, Hosea*, Miga). Historiese agtergrond: Miga was afkomstig van die dorp Moreset ongeveer 40 km suidwes… Lees Meer »
MIGAEL. ’n Aartsengel. Sy naam beteken: “Wie is soos God?” In buite-Bybelse boeke word hy as die leier van die aartsengele beskryf wat saam met ander aartsengele (Rafael, Gabriël en Fanuel) as een van die vier (soms sewe) aartsengele diens doen voor God se troon. Migael word slegs enkele kere in die Bybel* genoem. Hy… Lees Meer »
MILLENNIANISME. Kyk by: Millennium.
MILLENNIUM. Die woord millennium hou verband met die Latyn vir “duisend”. Die Millennium waarvan ons hier praat, verwys na ’n tydperk van duisend jaar waarvan in Op 20 sprake is. Daar is ’n aantal beskouings oor hierdie tydperk: Dispensasionele Premillennialisme*, Historiese Postmillennialisme, Postmillennialisme* en Amillennialisme*. Hierdie tydperk is veral vir die Dispensasionele Premillennialisme belangrik omdat… Lees Meer »
MILTON, JOHN (1608–1674), een van die grootste Engelse digters, was van huis en oortuiging ’n Vrye Calvinis*. Hy bekwaam homself in antieke en moderne tale, en behaal sy MA te Cambridge, waar hy reeds gedigte skryf. Tydens ’n studiereis na Italië ontmoet hy onder andere vir Galileo*. Sy gedigte is deurdrenk met verwysings na die… Lees Meer »
MINDFULNESS’ is ‘n gonswoord wat soms vertaal word as “bewustheid” of “aandagtigheid”. Kernelemente van “mindfulness” is om volbewus in die hede teenwoordig te wees saam met ‘n ingesteldheid van deernis (“kindness”). Die term “kindfulness” word partykeer gebruik om die twee kernelemente van mindfulness te verwoord. Die praktyke van mindfulness is daarop gemik om hierdie twee… Lees Meer »
MINE. Kyk by: Mate, gewigte, geld.
MINERALE VAN DIE BYBEL. Kyk by: Juwele en edelstene van die Bybel.
MIRJAM is volgens twee geslagsregisters die suster van Moses* en Aäron* (Num 26:59; 1 Kron 6:3). Hieruit kan afgelei word dat Mirjam die suster was wat Moses opgepas het (Eks 2). Mirjam tree as profetes op wanneer sy vir Israel* voorsing ná afloop van die oorwinning oor die Egiptenaars (Eks 15:20-21). Later word haar opstand… Lees Meer »
MIRRE. Kyk by: Plante in die Bybel.
MIS of “misoffer” is ’n algemeen aanvaarde benaming vir die eucharistieviering (eucharistie*) van die Katolieke Kerk*. Dit word afgelei van die woorde in die Latynse oorspronklike waarmee die priester*2 aan die einde van die diens van die gemeente* afskeid neem, te wete ite missa est, “gaan heen, die gemeente is uitgestuur”. Die mis bestaan uit… Lees Meer »
MISDAAD IN SUID-AFRIKA. Die hoë vlakke van misdaad in Suid-Afrika veroorsaak nie net bewustelik nie, maar ook op ’n diepliggende, meer onbewuste vlak, heelwat spanning en angs by mense. Misdaad skep ook ’n kultuur van vrees waarin agterdog en bitterheid mense se verhoudings kenmerk, eerder as sorg en gasvryheid. Waarom hét Suid-Afrika soveel misdaad? ’n… Lees Meer »
MISJNA. Kyk by: Talmud.
MISKOTTE, KORNELIS HEIKO (1894–1976) is in Utrecht gebore en het ook daar studeer. As student is hy sterk beïnvloed deur die gedigte van Roland Holst, die etiese teologie van JH Grunning, en later die dogmatiek* van Karl Barth*. Die invloed van die Jood*, Franz Rosenzweig, op sy denke is ook opvallend. Sy proefskrif het gehandel… Lees Meer »
MISOFFER. Kyk by: Mis.
MISPA (ook soms Mispe geskryf) beteken “wagtoring” wat daarop dui dat dit in ’n hoogliggende gebied geleë was. ’n Paar plekke met dié naam kom in die Ou Testament* voor. Twee daarvan is redelik bekend: ‑Mispa in Benjamin* (Jos 18:26), ’n hoë gebied net noord van Jerusalem* en nie ver van Rama* nie. ’n Hele… Lees Meer »
MISPE. Kyk by: Mispa.
MISPOORT of Vullispoort lê in die suidooste aan die suidelikste punt van die Dawidstad* (Neh 2:13; 3:14; 12:31). Dit was ’n stadspoort in die tyd van Nehemia* wat moontlik met die Potskerfpoort by die Hinnom* (Jer 19:2) of ’n poort tussen beide mure (2 Kon 25:4) geïdentifiseer kan word. Vullis en afval is moontlik hierdeur… Lees Meer »
MISSIE JAPAN ### LEMMA WORD GESKRYF.
MISSIO DEI EN MISSIO ECCLESIAE. Dat sending* deur God self bepaal word, word jare reeds beklemtoon. Die drie-enige* God is betrokke by die sending deurdat die Vader* die Seun* na die wêreld stuur, en die Heilige Gees* die bediening van die Seun voltooi. Abraham Kuyper* het dié saak beklemtoon, maar veral Karl Hartenstein het die… Lees Meer »
MISSIONALE KERKBEGRIP ### LEMMA WORD GESKRYF.
MISTERIE dui op iets onbegrypliks waarvoor geen verklaring gevind kan word nie. God is by uitstek dié Misterie omdat wetenskaplike “verklarings” vir God nie moontlik is nie, en God die Gans Andere is wat in werklikheid net geken kan word na die mate dat Hy/Sy Hom/Haar sélf bekend maak, soos by uitstek in Jesus* Christus*… Lees Meer »
MISTIEK is afgelei van die Griekse* woord mystikós en dui op dit wat geheimsinnig, misterieus (mystéria) is. Oor die algemeen word mistiek gesien as ’n godsdienstige verskynsel waarvan die kerngedagte ’n soeke is na ’n geestelike eenheid en ’n ervaring met die Goddelike of heilige. Gestaltes van mistiek word gevind in al die vernaamste godsdienste… Lees Meer »
MISTISISME. Die proses van Christelike mistisisme is gedurende die eerste eeue van die Christendom* beheers deur die Griekse denke oor God as onverstaanbare en onbekende. Die tradisie van mistisisme wat Augustinus* van Hippo (354–430) begin het, het ’n beslissende stempel op Katolieke* en Protestantse* mistisisme deur die eeue geplaas, en “die wette” hoe jy in… Lees Meer »
MITE. Kyk by: Mitologie.
MITOLOGIE verwys na die manier waarop voor-moderne samelewings en beskawings sin probeer maak het van hulle wêreld. ’n Mite is ’n verhaal met behulp waarvan mense probeer om dit wat onduidelik in hulle ervaring van die werklikheid is, duidelik(er) te maak. ’n Voorbeeld hiervan is die verhaal van Demeter en Persephone uit die Griekse* mitologie… Lees Meer »
MIV EN VIGS. Terwyl die uitwerking van vigs reeds teen die einde van die 1970’s in Afrika, Haïti en die Dominikaanse Republiek waargeneem is, is dit eers in Junie 1981 in die VSA as ’n siektetoestand beskryf. Aangesien dit aanvanklik onder gays* geïdentifiseer is, het dit die naam GRID (Gay Related Immune Deficiency) gekry. Later,… Lees Meer »
MIZEKI, BERNARD (circa 1861–1896) is in Portugees-Oos-Afrika (tans Mosambiek) gebore. Toe hy 12 jaar oud was, het hy Kaapstad toe gegaan op soek na werk. In die Kaap het hy 10 jaar as arbeider gewerk en in krotbuurtes gewoon. Hy het daar die invloed en gevolge van drankmisbruik op baie mense gesien, en ’n geheelonthouer… Lees Meer »
MOAB. Kyk by: Moabities3.
MOABIETE. Kyk by: Moabities2.
MOABITIES verwys na ’n taal, ’n volk en ’n landstreek. ‑Moabities is die taal van die Moabiete, ’n volk verwant aan die Israeliete. Moabities kom sterk ooreen met Hebreeus*, soos blyk uit die Mesasteen* wat in 1868 ontdek is en waarin koning Mesa* vertel van sy stryd teen koning Agab* van Israel*, ongeveer 830 vC…. Lees Meer »
MODALISME is die siening dat die Vader* en die Seun* en die Heilige Gees* nie drie ewige Persone in die wese van God is nie, maar wel drie opeenvolgende verskyningsvorms van God. Teenoor die wesenstriniteit van God word ’n openbarings-triniteit gestel. Die drie Goddelike Persone bestaan volgens dié siening nie ewig naas mekaar nie, maar… Lees Meer »
MODERATOR. In gereformeerde* kerktaal is ’n moderator die voorsitter van ’n sinode* (nié van “die kerk” nie) en lid van die moderatuur wat gewoonlik bestaan uit die moderator, die assessor (ondervoorsitter), die aktuarius* en die skriba. Ná die sinodesitting is hy/sy gewoonlik voorsitter van bv die moderamen (’n uitgebreide moderatuur) wat tussen sinodes bepaalde verantwoordelikhede… Lees Meer »
MODERNISME dui in die algemeen op een van die groot eras in die geskiedenis, ook “moderniteit” genoem, wat strek van die tydvak ná die Middeleeue tot vóór die postmoderne* tydvak. Spesifiek gebruik, verwys dit na ’n beweging van 1880 af tot by die Tweede Wêreldoorlog* wat veral in die literatuurgeskiedenis en beeldende kunste begin het…. Lees Meer »
Modibane, DAVID MOGATLA (circa 1814–1874) is gebore in die Magaliesberg-distrik van die destydse Wes-Transvaal. Die naam Mogatla, soos hy alom bekend was, kan daarop dui dat hy ’n afstammeling van die baKgatlas was; hy was moontlik van koninklike afkoms. Modibane was betrokke by ’n aantal denominasies, soos die Lutherane* van die Hermansburg Mission, die Bethany… Lees Meer »
MOEDER CECILE. Kyk by: Isherwood, Annie Cecelia.
MOEDER TERESA (AGNES GONXHA BOJAXHIU) (1910–1997) is ’n Katolieke* non* en wenner van die Nobelprys vir Vrede. Sy is in Üsküb in Kosovo, Ottomaanse Ryk, nou Skopje in Masedonië, gebore. Sy word reeds op 12-jarige ouderdom bewus van haar roeping. Sy sluit in 1928 as suster Teresa by ’n Ierse orde aan, die Susters van… Lees Meer »
MOEDERBELOFTE. Die moederbelofte verwys na die eerste (“moeder”) van al God se beloftes oor die verlossing wat Hy ná die sondeval* sou bewerk. Ons lees dié belofte in Gen 3:15: “Ek stel vyandskap tussen jou en die vrou, tussen jou nageslag en haar nageslag. Haar nageslag sal jou kop vermorsel en jy sal hom in… Lees Meer »
MOERDIJK, GERARD LEENDERT PIETER (1890–1958) se ouers was Nederlandse immigrante wat die Anglo-Boereoorlog* deurgemaak het. Dit het bygedra tot sy pro-Afrikaner*-sentimente. Hy was van 1906 tot 1909 werksaam by die departement van openbare werke van die Zuid-Afrikaansche Republiek voordat hy in Londen begin het met argitektuur-studies. Deur uitgebreide Europese studiereise het hy hom veral in… Lees Meer »
MOESLIEM, ook Moslem. Aanhanger van die Islam*. Die woord “Moesliem”, soos Islam, is afgelei van die Arabiese* werkwoord aslama, om (jou) te onderwerp. Dit het die betekenis om jou aan God (Allah*) te onderwerp, jou aan God oor te gee.
MOFFAT, MARY (NÉE SMITH) (1795–1871) het as enigste dogter op die Dukinfield-plantasie en -kwekery in die Tamevallei in Skotland grootgeword. Haar ouers was toegewyde Christene. Mary het van jongs af belangstelling in die sending* getoon, en dit is verder deur haar onderwysers by die Morawiese* Fairfield-skool versterk. In 1816 het ’n aantreklike nuwe tuinier by… Lees Meer »
MOFFAT, ROBERT (1795–1883) is in Ormiston, Skotland, gebore en het as tuinier by ’n skool begin werk. Die preke van die plaaslike leraar en sy ma se voorbeeld en gebede het ’n groot invloed op hom gehad. Eendag het vriende hom uitgenooi om van die Wesleyaanse Metodiste* se dienste in Leigh High by te woon,… Lees Meer »
MOGOBA, MMUTLANYANE STANLEY (STANLEY) (1933–) is buite Polokwane gebore en is opgelei as onderwyser. Van 1963–1966 word hy op Robbeneiland aangehou oor sy lidmaatskap van Poqo (later Apla), die PAC se militêre vleuel, en hy besluit in daardie tyd om predikant* te word in die Metodistekerk*. Mogoba word president van die Suid-Afrikaanse Instituut vir Rasseverhoudinge… Lees Meer »
MOHAMMED (570–632) is op die twaalfde dag van die maand Rabi-ul-Awwal van die Arabiese kalender in Mekka gebore as lid van die Quraish-stam. Hy was maar ses jaar oud toe sy ma oorlede is, en het die volgende twee jaar by sy oupa gebly. Toe is sy oupa ook oorlede, waarna hy in die sorg… Lees Meer »
MOKONE, MANGENA MAAKE (1851–1931) is in Sekhukuneland as lid van die Bogogastam gebore. Sy pa is gedurende die Swazi-oorlog van 1863 oorlede en Mokone het Durban toe gevlug. Daar het hy vir ene mev Steele gewerk. Sy was lid van die Metodistekerk* en het hom aangemoedig om die aandskool by te woon waar hy leer… Lees Meer »
MOLEG is ’n Kanaänitiese* en Ammonitiese* afgod, ook genoem Molog/Molek. Die naam Moleg hou verband met die woord melek (koning), asook met die afgod Milkom. Moleg word verbind met kinderoffers wat die Kanaäniete (waaronder die Fenisiërs) dikwels gebring het, maar wat in die Bybel* ten sterkste verbied word (Lev 18:21; 20:2-5; Deut 12:31; Ps 106:38)…. Lees Meer »
MOLLE. Kyk by: Diere van die Bybel.
MÖLLER, FRANCOIS PETRUS (1922– 2001) is op Coligny gebore en het ’n groot rol in die Suid-Afrikaanse kerklike en samelewingskonteks gespeel as president vir 22 jaar (1966–1988) van die grootste pinksterkerk in Suid-Afrika, die Apostoliese Geloofsending* (AGS). Hy behaal sy eerste doktorsgraad op 23 in sielkunde aan die Universiteit van Stellenbosch. Sy tweede en derde… Lees Meer »
MÖLLER, GIDEON STEPHANUS JACOBUS (TAPPIES) (1918–2002) het redakteur van die amptelike blad van die NG Kerk*, Die Kerkbode, geword toe die vertroue in die blad as nie-politiek van aard herstel moes word. Sy onmiddellike voorgangers, AP Treurnicht* en WJG Lübbe*, het albei die redakteurskap van Die Kerkbode binne die bestek van drie jaar verruil om… Lees Meer »
MÖLLER, MARIA (GEBORE HEYNING) (“WEDUWEE MÖLLER”) (1743–1815) was die dogter van ’n amptenaar van die Vereenigd Oost-Indiesche Compagnie* (VOC) wie se vrou uit ’n adelike Hugenote*-familie gestam het. Sy tree in 1767 in die huwelik met Hendrik Pieter Möller, ’n welgestelde VOC-amptenaar, wat kort daarna oorlede is. Die jong Weduwee Möller, soos sy algemeen bekend… Lees Meer »
MOLTMANN, JÜRGEN (1926–). Ten tye van Dietrich Bonhoeffer* se teregstelling deur die Nazi’s* in April 1945, was Moltmann ’n oorlogsgevangene. In ’n kort outobiografie toon hy aan dat daar by hom nie ’n dramatiese bekering* was nie, maar dat die werklikheid van God te midde van die duisternis van lyding en pyn in die oorlogsjare… Lees Meer »
MONARCHIANISME is ’n bepaalde vorm van dwaalleer* wat die Vroeë Kerk* gedurende die tweede en derde eeu bestry het en wat met die Konsilie van Konstantinopel III (681) finaal verwerp is. Dit wou die eenheid van God (mono = een; arche = oorsprong) ten alle koste handhaaf en het gevolglik Christus* óf as net ’n… Lees Meer »
MONASTISISME verwys na die strewe binne die Christelike tradisie na die eenvoudige lewe voor God (monos – een/eenvoudig), soos dit veral uitdrukking vind in ’n lewe van selibaatskap*, onttrekking uit die samelewing en selfoorgawe aan God. Die eerste groot buite-Bybelse verwysing hierna vind ons in die biografie Die lewe van Antonius (356). Monastisisme beliggaam twee… Lees Meer »
MONISME is ’n omvattende filosofiese term en dui die soort sisteme aan wat die totale werklikheid in terme van een enkele beginsel of idee wil verklaar. Verskillende verteenwoordigers van verskeie vorms van monisme word gevind in uiteenlopende filosofiese sisteme en gaan so ver terug as Thales in die vroeë Griekse filosofie. Hy was daarvan oortuig… Lees Meer »
MONNIK. ’n Man wat, deur godsdienstige beloftes gebind, hom aan die wêreld onttrek en hom saam met ander in ’n klooster* heeltemal aan die godsdiens wy. Die Katolieke Kerk* het monnike, en ook sommige nie-Christelike godsdienste, soos die Boeddhisme*.
MONOFUSITISME. Kyk by: Chalcedon, Sinode
MONOGAMIE is ’n huwelik*/burgerlike verbintenis*, of ’n lewensverbintenis, tussen net twee persone op ’n keer, meestal een man en een vrou (teenoor poligamie*).
MONOTEÏSME is ’n filosofiese en teologiese wêreldbeskouing wat uitdrukking gee aan die oortuiging dat daar slegs één transendente God bestaan. Die begrip verwys gewoonlik na Israel* se geloof in één God en na die latere oorname van hierdie Godsidee deur die Christelike kerk*. Vandag word algemeen na die Judaïsme*, Islam* en Christendom* verwys as die… Lees Meer »
MONTANISTE. In die proses van die kanon*-vorming het Montanus in 155 nC teen die geslotenheid van die openbaring in opstand gekom. Hy en sy twee vroulike volgelinge, Maksimilla en Priskilla, het daarop aanspraak gemaak dat die Heilige Gees* voortdurend nuwe openbarings maak. Hulle het Joh 14–16 geïnterpreteer as sou húlle die ander trooster wees. Montanus… Lees Meer »
MOODLEY, KISTEN (1932–2001) is gebore in ’n streng Hindoe*-familie en het op 24-jarige leeftyd Christus* as Verlosser gevind. In 1962 neem hy ’n beroep van die NG Kerk* aan om met sending*werk in die suidelike gebied van Durban te begin. Hy word opgelei as evangelis en voltooi later ook die opleiding as leraar* aan die… Lees Meer »
MOODY, DWIGHT LYMAN (1837–1899) kom op 18-jarige ouderdom in Boston tot bekering*, verhuis as verkoopsman na Chicago en getuig daar ywerig van Christus*. In 1858 stig hy ’n vrye Sondagskool, en in 1860 bedank hy sy werk om hom voltyds aan jeug- en stedelike evangelisasie* te wy. Mettertyd ontwikkel die Sondagskool in ’n gemeente*, maar… Lees Meer »
MOOLMAN, LAFRAS (1925–2015) het op Stellenbosch studeer en was NG predikant* van Swartland, Vishoek, Goudini en Welgemoed voordat hy in 1974 buitelandse sendingsekretaris van die Kaapse Kerk geword het, en in 1980 direkteur van inligting en aktuele sake asook argivaris van die Wes-, Oos- en Noord-Kaapse sinodes. Moolman het vir ds WA Landman*, wat sy… Lees Meer »
MOORD. Drie maniere waarop ’n lewe geneem kan word, kan uitgewys word. Eerstens kan dit gebeur sonder enige sodanige bedoeling, soos wanneer ’n bergklimmer gly en ’n medeklimmer oor ’n afgrond stamp en hy/sy op hierdie manier sterf. Almal was fiks en voorbereid en daar was geen nalatigheid nie. Niemand kan moreel geblameer word nie…. Lees Meer »
MOORREES, ADRIAAN (1855–1938) is as predikantseun in Malmesbury gebore. Hy gaan skool by die Zuid-Afrikaansche Kollege in Kaapstad, studeer vanaf 1874 aan die Teologiese Seminarie* te Stellenbosch, en rond sy teologiese studie in Utrecht, Nederland, af. Hy bedien Richmond en daarna die Groote Kerk, Kaapstad, waar hy in 1892 deur ds AI Steytler bevestig is… Lees Meer »
MORAAL. Die Griekse* woord vir moraal is etos. Dit verwys oorspronklik na die habitat van diere. Goeie moraal beteken vir ’n samelewing wat ’n habitat vir diere beteken. Dit bied ’n ruimte van veiligheid en geborgenheid, ’n ruimte waarbinne ’n mens as méns kan gedy. Sommige verwys ook na die Latynse woord habitus om moraal… Lees Meer »
MORAAL, NUWE. Die Nuwe Moraal het in die 1960’s ontstaan met die verskyning van (veral) Joseph Fletcher se Situation Ethics (1966) en John AT Robinson* se Honest to God (1963). Hierdie sytak (“nuwe seksuele moraal”) vorm ’n onderdeel van ’n veel omvattender rewolusionêre etiek. Hierdie moraal is as “nuut” bestempel omdat dit: 1. ’n skerp… Lees Meer »
MORAALTEOLOGIE. Die woorde “moraal”* en “moraliteit”* is afgelei van die Latynse woorde mos (gewoonte, sede, gedrag) en moralis (sedekundig). Terwyl in die Protestantse* teologie* ruim gebruik gemaak word van die begrip “teologiese etiek”, word in die Katolieke* tradisie van “moraalteologie” gepraat. In lg tradisie verwys die begrip “etiek” na “filosofiese etiek” in onderskeiding van “moraalteologie”…. Lees Meer »
MORAL MAJORITY. Kyk by: Morele Meerderheid.
MORALISME. Moraliteit* verwys na die norme waarvolgens mense lewe, en word soms onderskei van etiek* as die eksplisiete nadenke oor moraliteit. Die geloofsgemeenskap in die Ou Testament* was van vroeg af verbind aan ’n spesifieke morele lewenswyse volgens die verskillende wette wat gegeld het. In die Nuwe Testament* word die wet as heilsweg na God… Lees Meer »
MORALITEIT (VERHOUDING TOT DIE REG). Moraliteit of sedelikheid is dít wat in ’n gemeenskap as geoorloof en behoorlik beskou word (HAT, 2005). Die vraag is of gewoontes, gebruike en gedrag wat in ’n bepaalde groep as goed en normaal beskou word, ook gewettig behoort te word? Daar is dié groepe wat voel dat dit gedoen… Lees Meer »
MORAWIESE BROEDERGEMEENTE of die vroeëre Morawiese Sendinggenootskap, is naas die NG* en die Lutherse* kerke die oudste kerklike groepering wat in Suid-Afrika gevestig geraak het. Hierdie kerk is in 1737 deur die toedoen van Georg Schmidt* in Suid-Afrika gestig. Hulle hoofkantoor is in Landsdowne in Kaapstad gesetel. Hulle het ’n kwartaallikse nuusbrief bekend as Die… Lees Meer »
MORAWIESE KERK IN SUID-AFRIKA voer sy ontstaan in Suid-Afrika terug na die koms van Georg Schmidt* in 1737. Dit kan as die tweede oudste kerk in die land beskou word. Die aanvanklike werk word na ’n lang onderbreking in 1792 op Genadendal* voortgesit en brei spoedig uit na die Boland (Mamre) en die Oos-Kaap. Vandag… Lees Meer »
MORDEGAI is ’n belangrike karakter in die boek Ester*. Hy was voog en oom van Ester, die Joodse* meisie wat koningin van Persië* geword het. Hy vind uit van ’n sameswering teen die Persiese koning, Ahasveros* (2:19-23), asook van Haman* se slinkse plan om al die Jode dood te maak (3:1–4:2). In albei gevalle speel… Lees Meer »
MORELE BESLUITNEMING is die proses waardeur in ’n konkrete lewensituasie besluit word wat die moreel regte optrede is. Hierdie proses behels meer as die blote toepassing van ’n algemene morele beginsel* in ’n spesifieke situasie. Die uiteindelike besluit oor wat die moreel regte optrede is, berus op ten minste die volgende stappe: 1.’n Bepaalde voorstelling… Lees Meer »
MORELE DILEMMA dui op die situasie waarin ’n mens beland wanneer ’n keuse tussen twee of meer moontlike optredes gemaak moet word, en daar nie een moontlike optrede is wat duidelik beter is as die ander nie. Al die moontlike opsies waarvoor ’n persoon of ’n groep te staan kom, bevat elemente van reg en… Lees Meer »
MORELE EVIDENSIE is die etiese leerstelling dat sekere morele riglyne vanselfsprekend is vir die gesonde verstand. Hiervolgens weet ons intuïtief, sonder om daaroor na te dink, dat ons ander behoort te help, regverdig moet optree, ander nie skade berokken nie, die waarheid moet vertel, beloftes moet hou, ens. Volgens Thomas Reid (1710–1796), stigter van die… Lees Meer »
MORELE HERBEWAPENING as beweging is deur Frank Buchman, ’n eertydse Amerikaanse Lutherse* predikant, gestig met die doel om die wêreld te hervorm. Hy het in 1907 ’n geestelike belewenis gehad wat hom oortuig het dat sonde* en boosheid die oorsaak van alle probleme in die wêreld is. Tydens die 1920’s het hy studente by Oxford… Lees Meer »
MORELE INTEGRITEIT dui op die karakter van iemand wat ander oortuig dat sy/haar uiterlike dade én innerlike gesindheid en motiewe beantwoord aan die hoogste etiese norme. Christelik gesien, is die diepste oorsprong van morele integriteit die fundamenteel-veranderende invloed of gebeure wat jou voor God te staan bring en waardeur jy ’n visie van God en… Lees Meer »
MORELE KODE is, in persoonlike konteks, die stel etiese beginsels* wat iemand bewustelik onderskryf en uitleef. In sosiale verband is dit die algemene morele opvattings wat deur die meeste welmenende mense in die samelewing gedeel word. In albei hierdie kontekste word die morele kode dikwels op ’n implisiete vlak hanteer, en nie altyd in formele… Lees Meer »
MORELE MEERDERHEID (“MORAL MAJORITY”) is die grootste en mees prominente sosiale veranderingsbeweging van die “New Christian Right*” in die VSA, en is in Junie 1979 deur die leraars van ’n groot groep onafhanklike Baptiste* kerke in die suide van Amerika gestig, onder wie Jerry Falwell die prominentste figuur was. Hulle gedeelde behoefte was die daarstelling… Lees Meer »
MORELE OBJEKTIWISME dui op ’n familie van etiese opvattings oor die bron, of basis, van moraliteit* wat aanvaar dat reg en verkeerd, goed en sleg, of dit wat respek verdien en wat nie, objektief bestaan, onafhanklik van die subjektiewe begeertes van indiwidue, of die spesifieke voorkeure van kulture. Volgens die klassieke Griekse benadering kan hierdie… Lees Meer »
MORELE ONTWIKKELING. Om moreel te ontwikkel of volwasse te word, is om toenemend ’n “goeie mens” te word, iemand wat in staat is om goed te wéés en goed te dóén. Dit is om morele beginsels (bv “moenie egbreuk pleeg nie” of “moenie steel nie”) en morele waardes (byvoorbeeld geregtigheid of medelye) te verinnerlik (te… Lees Meer »
MORELE OUTONOMIE is die leerstelling dat mense vry is, en in staat is om deur middel van rasionele denkprosesse vir hulleself te bepaal wat moreel aanvaarbaar is of nie, en dat die standpunte wat hulle sodoende inneem, gerespekteer moet word, al verskil dit ook hoe drasties van die konsensus wat geld in ’n samelewing. Morele… Lees Meer »
MORELE RELATIWISME. Kyk by: Relatiwisme.
MORELE VERVAL verwys na die ontoereikende of selfs afwesige morele visie* by talle mense. Dit het ook te maak met die afwesigheid van morele rolmodelle, van mense van karakter en integriteit wat werklik betroubaar is en die waardes* wat hulle predik, ook beliggaam. Derdens verwys dit na die gebrekkige morele keuses wat mense maak en… Lees Meer »
MORELE VISIE verwys na die droom en ideaal wat mense koester ten opsigte van die soort wêreld en samelewing waarin hulle graag wil leef. Dié visie behels dat die waardes* van God se ryk gestalte kry op aarde. Menswaardigheid blom en die res van die skepping* se integriteit word gerespekteer. Morele visie behels dat daar… Lees Meer »
MORELE VORMING is om in die Christelike lewe geskool te word, en sluit morele ontwikkeling in. Morele beginsels en waardes moet uitgeklaar (verduidelik en verstaan) word, maar morele vorming moet sowel indoktrinasie (morele oorheersing) as relativisme (te min leiding) vermy. Dit kan ook informeel gebeur, maar word gewoonlik verstaan as ’n doelbewuste poging deur Christelike… Lees Meer »
MORG. Kyk by: Mate, gewigte, geld.
MORGAN, CHARLES SMITH. Kyk by: Eerste afgestudeerdes.
MORGENSTER is die naam van die hoofsendingstasie van die NG Kerk* in Zimbabwe. Op 8 September 1891 het die pioniersendeling Andrew Louw* in die omgewing van Mugabe se berg naby die Zimbabwe-ruïnes (in die destydse Suid-Rhodesië) aangekom en besluit om sy sending*werk daar te vestig. Hy het sy eerste sendingstasie na sy ouerhuis, die pastorie… Lees Meer »
MORMONE. Die stigter van die Mormone (die “quint-essential American religion” volgens Time, 8 Oktober 2012) is Joseph Smith wat in 1805 in Vermont, VSA, gebore is. Hy het beweer dat ’n engel, Moroni, toe hy 17 was aan hom die opdrag gegee het om na die Cumora-berg naby New York te gaan. Daar sou hy… Lees Meer »
MOSES se geboorte word beskryf teen die agtergrond van die Egiptiese* farao* se poging om alle Hebreeuse of Israelitiese seuns dood te maak (Eks 1:8-22). In die beskrywing van Moses se geboorte word daar geen persoonsname van sy ouers genoem nie (volgens Eks 6:19 was hulle Amram* en Jogebed*), maar dit word wel beklemtoon dat… Lees Meer »
MOSLEM. Kyk by: Moesliem.
MOSSIES. Kyk by: Diere van die Bybel.
MOT is die Kanaänitiese* god van die dood, steriliteit en aartsvyand van die god Baäl*. Aan die begin van die tye, lui die mitologiese (Kyk by: Mitologie) verhaal, het Baäl die koningskap van die gode bekom deur Jam, die god van die see, te oorwin. Daarna nooi Baäl al die gode na sy nuwe paleis… Lees Meer »
MOTIEWE. Die woord “motief” is afgelei van die Latynse woord motus wat afkomstig is van movere waarin ’n mens die Engelse woord move herken. Dit dui op die interne faktore wat ’n mens beweeg tot handeling. Vir heelwat mense sluit dit ook oogmerke, voornemens, begeertes en/of behoeftes in. Soms is ’n mens se optrede goed,… Lees Meer »
MOTT, JOHN RALEIGH (1865–1955). Op 14-jarige ouderdom kom Mott tot bekering in ’n Metodistegemeente (Kyk by: Metodisme) in Iowa wat ’n geestelike opwekking beleef het. As student in die regte aan die Cornell-Universiteit, word hy diep geraak deur die internasionale sendingbeweging wat grootliks deur DL Moody* aangevuur is. In 1888 word hy voorsitter van die… Lees Meer »
MOTTE. Kyk by: Diere van die Bybel.
MOUTON, ALETTA ELIZABETH JOHANNA (ELNA) (1952–) is die eerste vrou wat dekaan van die Teologiese Fakulteit aan die Universiteit van Stellenbosch geword het en dien in hierdie hoedanigheid met die Fakulteit se viering van sy 150ste bestaansjaar. Sy behaal BA op Stellenbosch; Diploma in Maatskaplike Werk aan die Hugenote-Kollege te Wellington; MA aan die Universiteit van Port… Lees Meer »
MUGGIES. Kyk by: Diere van die Bybel.
MUISE. Kyk by: Diere van die Bybel.
MUKASA, JOSEPH (BALIKUDDEMBE) (circa 1860–1885) is langs die Victoriameer in die Buganda-koninkryk gebore. Toe hy 14 jaar oud was, is hy vir koning Mutesa I aangebied om een van sy talle “hofknape” (jong seuns wat diens gedoen het in die koning se huishouding) te wees. Mukasa (of Mkasa) het indruk op sy leermeesters gemaak en… Lees Meer »
MÜLLER, BETHEL ANTONIE (1931–2017) het in 1951 aan die Universiteit van Kaapstad BScIng verwerf, maar die oortuiging dat hy predikant* moet word, het hom daarna teologie* op Stellenbosch laat studeer. Hy promoveer aan die Vrije Universiteit* van Amsterdam met Die lewende Woord aan die mens van die hede. Hy was NG predikant van George en… Lees Meer »
MULLER, ELISABETH (ELISE) (1919–1985) is as pastoriedogter op Ceres gebore. Haar grootwordjare is in die Noordweste – ’n voedingsbron vir haar vroeë literêre werk. Sy het lank as uitgewersredakteur by NG Kerk-uitgewers in Kaapstad gewerk. Haar gesondheid was dikwels nie na wense nie. Tussen 1941–1956 skryf sy vyf romans, ’n jeugverhaal en publiseer sy ’n… Lees Meer »
MÜLLER, JACOBUS JOHANNES (JAC) (1906–1977) is op Mooispruit in die distrik Reitz gebore, studeer teologie* op Stellenbosch, behaal daar ook ’n MA in Grieks*, en verwerf sy doktorsgraad in 1931 met ’n proefskrif oor Die Kenosisleer in die Kristologie sedert die Reformasie aan die Vrije Universiteit* van Amsterdam. Dit was ’n aktuele onderwerp in die… Lees Meer »
MÜLLER, JULIAN CORNELIS (1946–) is in Nigel gebore. Hy voltooi sy laer– en hoërskoolloopbaan in sy tuisdorp en sy teologiese* studie aan die Universiteit van Pretoria. In sy eerste NG Kerk*-gemeente, Johannesburg-Oos, ontwikkel hy ’n aanvoeling vir die polsende stad en die vreugdes en nood van mense in die stad. Universiteitsoord leer hom om hom… Lees Meer »
MÜLLER, PETRONELLA HELENA (PETRA) (1935–), Hertzogpryswenner vir poësie, het ’n aantal eksplisiet-godsdienstige gedigte geskryf, en ’n religieuse besef is in ’n groot deel van haar werk aanwesig, al is dit in die onderbewuste. In haar eerste bundel, Obool (1977), skryf sy ’n aantal gedigte oor Ou-Testamentiese* profete*; haar tweede bundel, Patria (1979), eindig met ’n… Lees Meer »
MULLER, PETRUS JOHANNES (PIET) (1936–). Ná ’n loopbaan as uitgewer en joernalis, onder meer in die hoofredaksie van die Sondagblad Rapport, begin Muller met ’n loopbaan as toekomskundige waar hy hom onder meer interesseer in godsdienskwessies. ’n Artikel van hom in die dagblad Beeld oor ’n radikale nuwe hervorming op godsdienstige terrein en ’n herinterpretasie… Lees Meer »
MULLER, TOBIAS BALLOT (TOBIE) (1884–1918) is op George gebore. Sy pa was prof CFJ Muller, dosent aan die Teologiese Kweekskool* op Stellenbosch. Hy ontvang sy hoërskoolopleiding in Kaapstad en die Stellenbosch-Gimnasium waar hy in 1901 tweede op die Kaapse lys van matrikulante geslaag het. In 1903 is hy as Rhodes-student van die Gimnasium verkies…. Lees Meer »
MULTIKULTUREEL ### LEMMA WORD GESKRYF.
MUNTE. Kyk by: Mate, gewigte, geld.
MURATORIESE KANON. Dit is ’n belangrike kodeks wat die oudste bekende lys bevat van boeke van die Nuwe Testament* wat deur die kerk* as kanon* (gesaghebbend) aanvaar is in die tye waarin dit geskryf is. Dit is vernoem na ’n sekere kardinaal Muratori wat dit in 1740 in die Ambrosiaanse biblioteek in Milaan ontdek het…. Lees Meer »
MURRAY, ANDREW CHARLES (1862–1936) was die seun van ds Charles Murray. Ná die voltooiing van sy teologiese studie in 1886 aan die Teologiese Kweekskool* op Stellenbosch, volg hy ’n kursus in geneeskunde in Edinburgh, Skotland, as voorbereiding vir die buitelandse sending*. Murray het in Junie 1888 na Njassaland (tans Malawi) vertrek as eerste verteenwoordiger van… Lees Meer »
MURRAY, JOHN (1826–1882) is in die pastorie op Graaff-Reinet gebore as oudste seun van ds Andrew Murray*1. Op 12-jarige ouderdom stuur sy pa hom en sy broer Andrew*2 na Skotland vir skoling onder die wakende oog van hulle oom, dr John Murray van Aberdeen. John was ’n ernstige mens en flukse student, eers aan die… Lees Meer »
MURRAY1, ANDREW (SR) (1794–1866) het sy teologiese opleiding aan die Universiteit van Aberdeen in Skotland ontvang. Hy kom in 1822 in die Kaap aan as een van die Skotse* predikante wat gewerf is om die tekort aan leraars op te los en die verengelsing van die Kaapkolonie aan te help. Hy word predikant van Graaff-Reinet…. Lees Meer »
MURRAY2, ANDREW (JR) (1828–1917) is op Graaff-Reinet vir ds Andrew*1 en Maria Murray gebore. Op tienjarige ouderdom gaan hy en sy broer, John*, vir hulle skool- en naskoolse opleiding na Aberdeen in Skotland. Hy voltooi ’n MA en vertrek daarna na Utrecht, Nederland, om in die teologie* te studeer. In 1849 word hy die predikant*… Lees Meer »
MUSIEK, miskien méér as enige ander kunsvorm, bring die diepste emosies in mense na vore. Kunstenaars én luisteraars word geïnspireer en meegesleur deur die klanke wat na vore gebring word, wat hulle diepste emosies en ervarings, hulle vreugde, liefde, pyn, stryd en oorwinning vertolk. In die Bybel* speel musiek ’n groot rol. Jubal, die seun… Lees Meer »
MUSIEK. Vir verdere lees: TW Burgh 2000. Music and music instruments in the Hebrew Bible and ancient Israel/Palestine. www. bibleinterp.com/articles/Music.htm. IH Jones (1986, 1987). “Musical instruments in the Bible” in deel 1 en 2 van The Bible Translator. Reading: UBS.
MWAKANANDI, DOLB SIMION (1936–) is ’n boorling van Noord-Malawi. Hy word op die Katete-stasie van die NG Kerk*-sending* in Zambië as onderwyser opgelei en dien in die Reformed Church in Zambia. Daarna voltooi hy sy studie as predikant in Malawi en aanvaar ’n beroep na die Harare-sinode van die Kerk van Midde-Afrika, Presbiteriaans (KMAP), in… Lees Meer »
MWALE, JOSOPHAT STEVEN (1906–2003) was een van merkwaardigste ouer garde-leiers in die Kerk van Midde Afrika, Presbiteriaans, in Malawi. Hy dien as onderwyser en skoolhoof en word in 1947 tot die bediening toegelaat. In 1960 word hy die eerste Malawiese moderator* van Nkhoma-sinode. ’n Jaar later lei hy ’n groep van ses Malawi-predikante op ’n… Lees Meer »
MWALE, JUSTO (-1955) van die Reformed Church in Zambia was die eerste Zambiër in die land om tot die bediening toegelaat te word. As jongman kom hy onder bearbeiding van NG sendelinge tot bekering*, word later onderwyser en evangelis. Hy word die eerste om gekies te word om verdere opleiding as predikant* op Nkhoma in… Lees Meer »
MYL. Kyk by: Mate, gewigte, geld.